MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER İLE BORSA ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ VE COVID-19 ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Özet

Bu çalışmada Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), 5 yıllık devlet tahvil getirisi, reel efektif döviz kuru, kredi hacmi, Sanayi Üretim Endeksi (SÜE), mevduat faiz oranı, CDS (Credit Default Swaps-Kredi Temerrüt Takası) primi ve Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla (GSYH)’nın Borsa İstanbul (BIST) Mali ve BIST Sınaî endeksleri üzerindeki etkileri incelenmiştir. Ayrıca seçilmiş makroekonomik değişkenlerin borsa endeksleri ile ilişkisi araştırılırken, bu ilişkide COVID-19’un etkisi de test edilmiştir. İki ayrı modelin kurulduğu çalışmada yöntem olarak Autoregressive Distributed Lag Bound (ARDL) Sınır Testi ve Toda-Yamamoto Granger Nedensellik Testi tercih edilmiştir. Çalışmanın zaman boyutu 2008:Q1-2022:Q2 dönemlerini kapsamaktadır. Çalışmanın sınır testi sonuçlarına göre değişkenler arasında güçlü bir eş bütünleşme ilişkisi vardır. Özellikle CDS primleri iki modelde de negatif bir etkiye sahiptir. Ayrıca 2020: Q1 dönemine eklenen kukla değişken, COVID-19 pandemisinin borsaları etkilediğini göstermektedir. Son olarak, Toda Yamamoto Granger nedensellik sonuçlarına göre değişkenler arasında güçlü bir nedensellik ilişkisi vardır. Birinci modele göre bütün değişkenler BIST Mali’nin Granger nedenidir. İkinci modele göre ise TÜFE hariç, diğer değişkenlerin hepsi BIST Sınai’nin Granger nedenidir. Özetle, seçilen borsa endekslerinin temel makroekonomik değişkenlerden önemli ölçüde etkilendiği tespit edilmiştir.