15 TEMMUZ DARBE GİRİŞİMİNDE LİDERLİK VE MİLLİ DURUŞ ÖRNEĞİ OLARAK RECEP TAYYİP ERDOĞAN

Özet

Siyaset sosyolojisi açısından “meşru iktidarı” ifade etmek için “otorite” kavramı kullanılmaktadır, yalnız buradaki esas vurgu otorite türlerinin birden fazla olmasıdır. Meşruiyet tipolojisi ya da teorisi ve otorite deyince karşımıza kuşkusuz bu alanda en etkili isim olarak Max Weber çıkmaktadır. Weber öncelikli olarak toplumdaki güç ve otorite ilişkilerini incelemiştir. Bu çerçevede bir otorite tipolojisi yapmış ve her bir otorite türü ile farklı bir ideolojik yapıyı eşleştirmiştir. Weber’e göre üç tür otorite türünden söz edilebilir: Bunların ilki Geleneksel Otoritedir. İkinci olarak ise Weber Rasyonel Otorite’yi ifade etmiştir. Weber’e göre üçüncü otorite türü ise en önemli otorite tipolojisi olan Karizmatik Otorite’dir. Kullanılan bu farklı otorite türleri, liderleri birbirlerinden farklılaştırmış, aynı siyaset alanları içerisinde farklı lider çeşitlerini ortaya çıkarmıştır.
15 Temmuz sürecinde Weber’in yukarıda analizini yaptığı otorite türlerinden karizmatik otorite etkisinin birebir tecrübe edildiği ileri sürülebilir. Karizmatik lider örneği olarak gösterilebilecek Recep Tayyip Erdoğan’ın pratikleri, Weber’in teorisi bağlamında, kaos ve karışıklık dönemlerinde önemli açılımlar getirmiş ve böylece karmaşık süreci rasyonel olarak sonuçlandırma imkanları sağlamıştır. 15 Temmuz gecesinde Recep Tayyip Erdoğan tarafında meydanlara ve alanlara davet edilen halkın bu davete karşılık vermesi, yine Recep Tayyip Erdoğan tarafından belirlenen tarihe kadar halkın meydanlardan çekilmemesi ve sürecin sonunu Yeni Kapı’daki önemli bir uzlaşı pratiği ile sonlandırması, Weber’in karizmatik lider tasvirinin önemli bir praksis’idir. İşte bu çalışmada biz, Recep Tayyip Erdoğan’ın özellikle 15 Temmuz darbe girişimi sürecindeki etkisini Weber’in liderlik teorileri bağlamında değerlendirip, 15 Temmuz’dan şimdiye kadar olan süreci sosyolojik olarak analiz etmeye çalışacağız.