Doğal ve Kültürel Mirasın İletişim Dinamiğinde Ekoturizm Faaliyetlerinin Planlanması: Niğde Yesilburç Köyü Örneği

İlknur ACAR ATA

doi:10.5281/zenodo.8306896

Yazarlar

İlknur ACAR ATA Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Niğde / TÜRKİYE https://orcid.org/0000-0002-6080-1307

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.8306896

Anahtar Kelimeler:

Ekoturizm, Koruma, Kültürel Miras, Yeşilburç Köyü, Yeniden Kullanım

Özet

Bulundukları coğrafyanın sağladığı doğal zenginliklerle birlikte kültürel miras değerleri tarihi yerleşimler için ekoturizmin geliştirebileceği potansiyelleri sağlamaktadır. Yerleşimin özgün dokusunu bozmadan, yerel yaşamını etkilemeden ekonomik getiri sağlama hedefli ekoturizmin planlanması doğa turizmi ve kültür turizmi için gelecek potansiyel ziyaretçinin de beklentilerini de dikkate almayı gerektirmektedir. Bu araştırmada seçilen örneklem özelinde bu durum irdelenmektedir. Niğde ili merkez ilçeye bağlı Uzandı Vadisi’ne doğru eğime konumlanan eski bir Rum köyü olan Yeşilburç Köyü örneklem olarak seçilmiştir. Yerleşimin ekoturizm potansiyelinin değerlendirilmesine ve geliştirilmesine yönelik alan çalışmasına bağlı analiz-sentez araştırması gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda köyde ekoturizme yönelik mevcut durum ve faaliyetler ortaya konulmuştur. Köyde Uzandı Vadisi’nin sağladığı ekolojik-doğal güzelliklere yönelik doğa turizmine teşvik eden doğa yürüyüş parkuru düzenlenmiştir. Yeşilburç Kilisesi’nin giriş cephesinden vadiye uzanan cam teras yapılmış, tarihi yapı müze olarak yeniden kullanılmaktadır. Yerleşime sonradan nüfus mübadelesi ile gelen yerel halk geleneklerini devam ettirmektedir. Yöresel mutfağın ürünlerinin gelecek nesillere aktarılması ve yerelde kadınların ekonomilerine katkı sağlanması için köyde kadın kooperatifi kurulmuştur. Köyün koruma altındaki tarihi yerleşim çekirdeğinde nüfus mübadelesi ile göç eden Rumlardan kalma kilise, hamam gibi anıtsal nitelikteki yapıların yanı sıra geleneksel taş konaklar vardır. Yapılan analizdeki tespitler sonucunda doğa, kültürel miras iletişim dili olarak ekoturizme yönelik gerçekleştirilmeye çalışılan faaliyetleri destekler nitelikte kültürel mirası yaşatarak koruma odaklı yerel kullanıcıların ve potansiyel ziyaretçilerin etkileşimini artıracak öneriler geliştirilmiştir.

Referanslar

Ağbaba, D. (2020). Yer Bağlılığının Sosyo-Mekânsal Farklar Bakımından İncelenmesi: Niğde Örneği. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (Special Issue), 133-147.

Akten, M., & Akten, S. (2011). Sürdürülebilir Turizm Kavramı: Sarıgöl Örneği. I. Ulusal Sarıgöl İlçesi ve Değerleri Sempozyumu, Manisa.

Alpaslan, C., & Tutar, F. (2013). Medeniyetlerin Yaşatıldığı Şehir Niğde ve Turizm. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 47-61.

Ata, İ. A., & Başar, M. E. (2019). The Evaluation of Architectural Tourism Potentials of Greek Heritage Structures Remained After the Population Exchange in Niğde’s Settlements. ICONARP International Journal of Architecture and Planning, 7(1), 251–285.

Ata, İ. A., & Başar, M. E. (2022). Reading on Domestic Life Before and After the Period of Turkish-Greek Population Exchange From Historical Houses: Niğde Oral Mansion Sample. Sanat Tarihi Dergisi, 31(1), 59-89.

Benzer, A. N. K. (2006). Bolu-Göynük ve Yakın Çevresi Doğal ve Kültürel Kaynaklarının Ekoturizm Açısından Değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi] Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara Üniversitesi.

Çetin, B. (2020). Niğde İli Altunhisar İlçesi’nin Kültür Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), 91-101.

Demir, E. S. (2015). Türkiye'de Somut Olmayan Kültürel Mirasın Ekoturizm Bağlamında Değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış YL Tezi] Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazi Üniversitesi.

Dinç, A., & Karakök, H. (2021). Türkiye’de Ekoturizm Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi (2000-2020). Journal of Humanities and Tourism Research, 11(1), 241-255.

Donohoe, H. M., & Needham, R. D. (2008). Ecotourism: The Evolving Contemporary Defination. Journal of Ecotourism, 5(3), 192-210.

Ecemiş, K. E. (2023). Niğde Ekoturizminde Yerel Halkın Ekoturizme Yönelik Bilinç Algısı. [Yayınlanmamış YL Tezi] Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi.

Efe Yavaşcan, E., & Urak, Z. G. (2019). Geleneksel Niğde Evlerinde Enerji Etkin Yapı Tasarımının İncelenmesi. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 56, 503-513.

Fennell, D. A., & Dowling, R. K. (2003). Ecotourism policy and planning. CABI Publishing.

Jiang, J. (2008). Evaluation Of The Potantial Of Ecotourism To Contribute To Local Sustainable Development, A Case Study Of Tengtou Village Massey New Zealand. [Master Thesis] Massey University.

Kanatlı, M. (2008). Havza Planlamasında Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma ve Önemi. TMMOB Su Politikaları Kongresi, Ankara.

Keyder, Ç., & Yenal, Z. (2004). Kalkınmacılık Sonrası Dönemde Türkiye’de Kırsal Dönüşüm Eğilimleri ve Sosyal Politikalar. Küresel Düzen: Birikim, Devlet ve Sınıflar içinde (s. 257-383). İletişim Yayınları.

Kiper, T. (2011). The Determination of Nature Walk Routes Regarding Nature Tourism ın North-Western Turkey Şarköy District. Journal of Food, Agriculture & Environment, 9.3(4), 622-632.

Nel.lo, M., & Llanes, C. (2016). Ecoturismo. Oberta UOC Publishing.

Öcal, T. (2013). Niğde Gümüşler Manastırı ve Turizm Potansiyeli. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 31-49.

Öz, E. B. (2019). Kadınların ekoturizm faaliyetleri içerisindeki yeri: Kaçkar Dağları Millî Parkı Yaylaları örneği (Rize). [Yayınlanmamış YL Tezi] Sosyal Bilimler Enstitüsü, T.C. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.

Pearce, D. G. (1989). International and Domestic Tourism: Interfaces and Issues. GeoJournal, 19, 257-262.

Schaller, D. (1995). Indigenous ecotourism and sustainable development. The case of Rio Blanco, Ecuador University of Minnesota.

Shores, J. N. (1992). The challenge of ecotourism: A call for higher standards. 4th World Congress On National Parks And Protected Areas, Caracas, Venezuela.

Şahin, S. H. (2007). Ulukışla Ilçesi (Niğde) Doğal Kültürel Coğrafya Araştırmaları ve Ekoturizm Potansiyeli. [Yayınlanmamış YL Tezi] Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde Üniversitesi.

TIES. (1990). The Definition of Ecotourism. http://ecotourism.org/what-is-ecotourism/ .Erişim: 10.04.2023

Tuğun, Ö., & Karaman, A. (2014). Çekirdek Köylerin Eko Turizme Kazandırılması Için Sürdürülebilirlik Kavramı Çerçevesinde Bir Model. Megaron, 9(4), 321-337.

UNESCO. (1972). Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme. https://www.unesco.org.tr/Pages/161/177. Erişim: 06.05.2023

UNESCO. (2003). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi. http://www.unesco.org/culture/ich/doc/src/00009-TR-PDF.pdf. Erişim: 12.05.2023

Ünal, T. (2019). Türkiye'de Sürdürülebilir Kalkınma Kapsamında Geleneksel Mimariye Sahip Tokat Evlerinin Ekoturizme Kazandırılmasında Yerel Halkın Tutum ve Davranışlarının Incelenmesi. [Yayınlanmamış YL Tezi] Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.

Wight, P. A. (2001). Ecotourists: Not A Homogeneous Market Segment. The encyclopedia of ecotourism içinde (s. 37-62). CABI publishing.

WTO. (2009). World Trade Report 2009 Trade Policy Commitments and Contingency Measures. WTO Publications.

Yalçın, G. (2007). Çiftlik İlçesi (Niğde) Doğal Kültürel Coğrafya Araştırmaları ve Ekoturizm Potansiyeli. [Yayınlanmamış YL Tezi] Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde Üniversitesi.

Yeşiltaş, M. (2018). Turizmin Genel Yapısı ve Temel Kavramlar.Genel Turizm Bilgisi içinde(s. 2-18). Türkiye Cumhuriyeti Anadolu Üniversitesi Yayını.

[URL1] https://d.koylerim.com/news/319908.jpg, Erişim: 12.05.2023

[URL2] http://www.nigde.gov.tr/valimiz-sayin-yilmaz-simsek-ilimize-yapilmasi-planlanan-doga-parkurunu-inceledi#gallery-8. Erişim: 10.05.2023

[URL 3] https://korumakurullari.ktb.gov.tr/Eklenti/98505,6069-nigde-ili-merkez-ilcesii-yesilburc-koyu-199-ada-4-.pdf?0. Erişim: 10.05.2023

[URL 4] https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/koy-sokaginda-uluslararasi-sergi/670569 . Erişim: 28.04.2023

[URL 5] https://i2.milimaj.com/i/milliyet/75/869x477/62a0880986b2471b7c43131c.jpg . Erişim: 28.04.2023