Kapaklı Köyü’nde (Burdur) Dokunan Döşemealtı Halılarında Tasarım Kurgularının (Egemenlik, Zıtlık, Denge vb.) İncelenmesi
Abstract views: 80
/ 
PDF downloads: 52
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10035153Anahtar Kelimeler:
Döşemealtı Halısı,, Tasarım Kurgusu,, Renk Kontrastlığı,, Denge,, EgemenlikÖzet
Türk el dokuması halılar, ait oldukları yörenin yaşamsal izlerini ve dokuyan kişilerin duygularını yansıtan, geçmişle bugün arasında köprü görevi gören, nesilden nesile aktarılan, el emeği göz nuru ile üretilen kültürel değerlerimizden biridir. Teknolojik gelişmeler, değişen yaşam koşulları, kültürel etkileşimler, vb. etkilerle üretimi oldukça azalan ancak değişen dünya değerlerine rağmen kendine özgü diliyle dokuyanı, kullananı, sanatı, sanatçıyı etkilemeye devam eden yöresel halılarımızın, motif renk ve desenlerinin korunması kayıt altına alınması, bundan sonraki çalışmalar için kaynak oluşturması açısından önemlidir.
Döşemealtı halıları ülkemizin marka değeri en yüksek el dokuma ürünlerinden biridir. Bu çalışmada Burdur Kapaklı köyünde tespit edilen Döşemealtı halıları motif renk, kompozisyon vb. yönleriyle incelenmiş, özellikle renk kontrastlıkları bağlamında tasarım kurgularının çözümlemesi yapılarak, benzer ve farklı yönleri ortaya çıkarılmıştır.
Günümüz yaşam koşulları, ticari kaygılar, teknolojik gelişmeler, vb. sebeplerden diğer yöresel halılar gibi Kapaklı köyünde tespit edilen Döşemealtı halılarının da olumsuz yönde etkilendiği dolayısıyla geleneksellikten uzaklaşmanın dokunan halılarda görünür hale geldiği yapılan incelemeler sonucunda belirlenmiştir.
Tespit edilen halıların geleneksel halılarla karşılaştırılması sonucunda özellikle halı boyutlarının değiştiği ve buna bağlı olarak motif ve desen yerleşimlerinin farklılaştığı, yeni motiflerin desene dahil edildiği ve kimyasal boyaların artmasıyla renklerde de farklılaşmanın meydana geldiği gözlemlenmiştir.
Geleneksel Döşemealtı halılarına büyük oranda sadık kalınmasına rağmen benzer değişikliklerin dokumaların genel kurgusunda da etkisini gösterdiği, özellikle renk kontrastlığı açısından dokumaların genel kurgusunda az da olsa farklı yapıların ortaya çıktığı tespit edilmiştir.
Referanslar
Akpınarlı, H. F. ve Arslan, P. (2016) El halıcılığının bölgelere göre coğrafi dağılımı. Akademik Sanat; Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, (Kış), 21-29
Akpınarlı, H.F. & Arslan, P. (2018). Kuş Motifinin Özellikleri ve Kuş Motifli Döşemealtı Halıları. Uluslararası Folklor Akademi Dergisi, 1(3), 273-286.
Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri (t.y.). http://acıkders.ankara.edu.tr.
Atlıhan, Ş. (1987) Antalya Döşemealtında Kirkitli Dokumalar. Arış Dergisi, 1(6), 4-19
Aytaç, A. (2006). Geleneksel Türk El Dokumacılığı Sanatı. Anka Basım Yayın Ltd.Şti.
Kodal, T. ve Genç, M. (2019). Sarıkeçili Yörük Dokumalarının Renk Kontrastlıkları Açısından Tasarım Kurgusunun İncelenmesi. SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi 12 (Özel Sayı), 26-55.
Mazıbaş, S. (2014). Günümüz Döşemealtı Halılarının Renk, Motif ve Desen Özellikleri. [Yüksek Lisans Tezi]. SDÜ Güzel Sanatlar Enstitüsü.
Onursoy, S. (2003). Görsel Kültür Bağlamında Görsel Okuryazarlık. Kurgu Dergisi, 20, 75-85
Polat, H. H. (2012). Renk Teorisi ve Temel Yanılgılar. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 165-173.
Soysaldı ve Aral (2013). Burdur Kapaklı Köyü Halılarının Teknik ve Desen özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi, (Teke Yöresi Kültürel Değerleri Özel Sayısı), 15-28
Şirin, N. (1994) Antalya-Döşemealtı Halılarında Renk ve Biçim Özellikleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (3), 297-301
Teker, M.S. ve Zaimoğlu, Ö. (2010). Kovanlık Köyü-Ovaköy Camii (Döşemealtı/Antalya) Halıları. Akdeniz Sanat 3(6), 169-262
Uğurlu (2020) Türkiye de Geleneksel El Dokumacılığı Eğitimi. ARIŞ Halı Dokuma ve İşleme Sanatları Dergisi, 17, 22 - 43
Seyirci, M. (1992). Antalya'daki Karakoyunlu Aşireti ve Dokumaları. IV. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi, T.C. Kültür Bakanlığı Halk Kültürünü Araştırma Dairesi Yayınları 146 (29), 8-12
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
