Umudun Öteki Yüzü ve Umut Limanı Filmlerinde Göçmen ve Mülteci Temsilleri Üzerine Bir İnceleme

Özet

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin 2016 raporuna göre dünya genelinde yirmi bir milyondan fazla insan kendi ülkesini bırakmış ve yeni bir yaşam umuduyla başka ülkelere göç etmek zorunda kalmıştır. Açık denizlerde batan mülteci tekneleri, kıyıya vurmuş halde bulunan ve haberlere konu olan cesetler, metro ve metrobüs gibi toplu taşıma araçlarında mendil satarken göz göze geldiğimiz göçmen çocuklar aracılığıyla göç meselesi, dünyanın en önemli meselelerinden biri olarak halen gündemdeki yerini korumaktadır. Ortak bir bilincin açığa çıkış zemini olan sinemada da bu durum kaçınılmaz olarak kendine yer bulmuştur. Bu araştırma, Avrupa sinemasının sıra dışı yönetmenlerinden bir olarak kabul edilen Aki Kaurismaki’nin mültecileri ele aldığı ve henüz tamamlamadığı “Liman Kenti Üçlemesi” serisinde yer alan Umudun Öteki Yüzü ve Umut Limanı adlı filmlerini kendine örneklem alanı olarak seçmiştir. Böylelikle, söz konusu filmlerde hem metinsel bağlamda hem de göstergebilimsel olarak göçmenlerin ve mültecilerin nasıl temsil edildiğine odaklanmak amaçlanmıştır. Sonuç olarak, Aki Kaurismaki filmlerinde Avrupa’da bir tehdit unsuru oldukları düşünülen ve tekinsiz yabancılar olarak kabul edilen göçmen ve mültecilere karşı giderek yükselen düşmanlığa farklı bir duruş biçimi olarak yeniden insan olduğumuzu hatırlama ve insana insanca davranma umudunun öne çıkarıldığı gözlemlenmiştir.