Hz. Mûsâ’nın (a.s.) Asâsının Hâkimiyet Sembolü Olarak Yorumlanması Üzerine Bazı Değerlendirmeler
Abstract views: 32
/ 
PDF downloads: 14
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.11109334Anahtar Kelimeler:
Tefsir, Hz. Mûsâ, Asâ, Mucize, SembolÖzet
Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. Mûsâ’nın (a.s.) asâsının üç farklı zaman ve mekânda yılana dönüşmesinden bahsedilmektedir. Tefsir tarihini incelediğimizde onun (a.s.) asâsının yılana tahvil edilmesi müfessirler tarafından genellikle tabiat kanunlarını aşan harikulade bir hadise olarak kabul edilmektedir. Yani asânın yılana dönüşümü, Hz. Mûsâ’nın (a.s.) eliyle, peygamberliğini ispat etmek ve muarızlarını aciz bırakmak üzere gerçekleşmiş mucize olarak görülmektedir. Dolayısıyla asânın yılana dönüşmesini mucize kabul eden müfessirler bu olayın o zaman ve mekânda hakiki olarak gerçekleştiğini de kabul etmiş olmaktadırlar. Ancak muasır bazı Kur’ân yorumcuları Hz. Mûsâ’nın (a.s.) asâsının yılana dönüşmesi hadisesinin mucize olmadığını yani hakiki anlamda asânın yılana dönüşmediğini, kadim Mısır’da asâ ve yılanın hâkimiyet alametleri olmasından hareketle Kur’ân’da zikredilen asânın yılana dönüşmesinin gerçek değil hâkimiyet/hükümdarlık/saltanat sembolü olduğunu iddia etmektedirler. Bu iddia sahiplerine göre müfessirler Kur’ân’da Hz. Mûsâ (a.s.) kıssası bağlamında anlatılan asâ meselesini yanlış anlamışlardır. Onlara göre asâ meselesinin müfessirler tarafından yanlış anlaşılmasının ve mucizeye indirgenmesinin temel nedeni, hiç şüphesiz Arapların ekseriyetle sözlerinde kullandığı teşbihî anlatımın hakikat olarak algılanmasıdır. Asânın mucize olarak algılanmasının diğer bir nedeni de kıssada geçen “O (a.s.) asâsını attı” gibi kimi deyimsel ifadelerin literal/lafzî yaklaşımla ele alınmasıdır. Asâ kıssasının hükümdarlık sembolü olduğunu iddia edenler, iddialarını temellendirmek amacıyla birtakım argümanlar ileri sürerek Hz. Mûsâ’nın (a.s.) asâsının mucizevî bir şekilde fiziksel dönüşüm geçirmediğini ispat etmeye çalışmışlardır. Bu makalede onların asânın yılana dönüşmesinin fiziksel bir dönüşüm değil hâkimiyet sembolü olduğuna ilişkin argümanları ele alınıp değerlendirilecektir.
Referanslar
Acun, F. (2011). Tarihin Kaynakları. Ahmet Şimşek (Ed.), Tarih Nasıl Yazılar? Tarih Yazımı İçin Çağdaş Bir Metodoloji içinde (s. 119-149). Tarihçi Kitabevi.
Begavî, E. M. (1420). Me‘âlimu’t-tenzîl. Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî.
Beydâvî, N. E. S. (1418). Envâru’t-tenzîl ve esrâru’t-te’vîl. Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî.
Cevherî, E. N. (1407/1987). es-Sıhâh tâcu’l-luga ve sıhâhu’l-‘Arabiyye (4. Baskı.). Dâru’l-‘İlm li’l-Melâyîn.
Dindi, K. (2020). Tarih Felsefesi Bağlamında Hz. Mûsâ’nın (a) Asâsı: Mucize mi Yoksa Hâkimiyet Sembolü mü? Korkut Dindi (Ed.), Tarih Felsefesi Açısından Kur’ân Kıssaları içinde (s. 119-149). Ankara Okulu Yayınları.
Ebû Hayyân, M. Y. (1420). el-Bahru’l-muhîd fi’t-tefsîr. Dâru’l-Fikr.
Ebu’s-Su‘ûd, M. M. (ts.). İrşâdü’l-akli’s-selîm ilâ mezâye’l-kitâbi’l-kerîm. Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî.
Halîl b. Ahmed, E. A. (ts.). Kitâbü’l-‘ayn. Dâru’l-Hilâl.
İbn ‘Acîbe, E. A. (1423/2002). el-Bahru’l-medîd fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Mecîd (2. Baskı.). Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
İbn ‘Âdil, E. Ö. (1419/1998). el-Lübâb fî ‘ulûmi’l-kitâb. Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
İbn Manzûr, E. C. (1414). Lisânü’l-‘Arab (3. Baskı.). Dâru Sâdır.
İbnü’l-Cevzî, E. C. (1422). Zâdu’l-mesîr fî ‘ilmi’t-tefsîr. Dâru’l-Kütübi’l-‘Arabiyy.
İzz b. Abdisselâm, İ. A. (1416/1996). Tefsîru’l-İzz b. Abdisselâm: Tefsîru’l-Kur’ân. Dâru İbn Hazm.
Kâdî Abdülcebbâr. (1416/1996). Şerhu’l-usûli’l-hamse (3. Baskı.). Mektebetu Vehbe.
Kâdî Abdülcebbâr. (2013). Şerhu’l-usûli’l-hamse: Mu’tezile’nin beş ilkesi. TYEKB.
Kurtubî, E. A. (1384/1964). el-Câmî’ li ahkâmi’l-Kur’ân (2. Baskı.). Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye.
Mâtürîdî, E. M. (1426/2005). Te’vîlâtü ehli’s-sünne. Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
Mâtürîdî, E. M. (2016). Kitâbü’t-tevhîd açıklamalı tercüme (8. Baskı.). (Çev.). Bekir Topaloğlu. İSAM Yayınları.
Mâtürîdî, E. M. (ts.). Kitâbü’t-tevhîd, (Nşr.). Fethullâh Huleyf. el-İskenderiyye.
Mâverdî, E. A. (ts.). Tefsîru’l-Mâverdî: en-Nüket ve’l-‘uyûn. Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
Merâğî, A. M. (1365/1946). Tefsîru’l-Merâğî. Şerike, Mektebe ve Matba’ah Mustafa el-Bânî el-Halebî ve Evlâduh.
Mukâtil b. Süleymân, E. H. (1423). Tefsîru Mukâtil b. Süleymân. Dâru İhyâi’t-Turâs.
Nesefî, E. B. (1419/1998). Medâriku’t-tenzîl ve hakâiku’t-te’vîl. Dâru’l-Kelimu’t-Tayyib.
Neysâbûrî, N. H. (1416). Garâibu’l-Kur’ân ve reğâibu’l-furkân. Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
Râzî, E. A. (1420). et-Tefsîru’l-kebîr, mefâtîhu’l-gayb (3. Baskı.). Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî.
Râzî, Z. E. (1420/1999). Muhtâru’s-sıhâh (3. Baskı.). el-Mektebetü’l-‘Asriyye-ed-Dâru’n-Numûzeciyye.
Reşîd Rızâ, M. (1990). Tefsîru’l-Kur’âni’l-hakîm: Tefsîru’l-menâr. el-Hey’etu’l-Mısriyye el-Âmme li’l-Kitâb.
Sa‘lebî, E. İ. (1422/2002). el-Keşf ve’l-beyân ‘an tefsîri’l-Kur’ân. Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî.
Sâbûnî, N. (2016). el-Bidâye fî ‘usûli’d-dîn (16. Baskı.). MÜİFVY.
Se‘âlibî, E. A. (1418). Cevâhiru’l-hisân fî tefsîri’l-Kur’ân. Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî.
Sem‘ânî, E. M. (1418/1997). Tefsîru’l-Kur’ân. Dâru’l-Vatan.
Semerkandî, E. N. (1413/1993). Tefsîru’s-Semerkandî: Bahru’l-‘ulûm. Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
Şehristânî, E. M. (1414/1993). el-Milel ve’n-Nihal (3. Baskı). Dâru’l-Ma’rife.
Şehristânî, E. F. (2015). el-Milel ve’n-nihal, (Çev.). Mustafa Öz. Litera Yayıncılık.
Şirbînî, Ş. M. (1285). es-Sirâcu’l-münîr. Matba‘atu Bûlâk (el-Emîriyye).
Taberî, E. M. (1420/2000). Câmi‘u’l-beyân ‘an te’vîl-i âyi’l-Kur’ân. Müessesetu’r-Risâle.
Teftâzânî, S. M. (1407/1987). Şerhu’l-‘akâidi’n-nesefiyye. Mektebetü’l-Külliyyâti’l-Ezheriyye.
Teftâzânî, S. M. (1419/1998). Şerhu’l-Makâsıd (2. Baskı.). Âlemu’l-Kütüb.
Tîbî, Ş. H. (1434/2013). Fütûhu’l-gayb fi’l-keşf ‘an kınâ‘i’r-rayb. Câizetü Dubai ed-Devliyye li’l-Kur’âni’l-Kerîm.
Vâhidî, E. A. (1415/1994). el-Vasîd fî tefsîri’l-Kur’âni’l-Mecîd. Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye.
Yakar, H. (2019). Kur’ân’da Hz. Mûsâ’nın üç asâ mucizesi örneğinde tefsir kaynaklarının değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. (Yayın no: 544876), Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi.
Zebîdî, E. M. (ts.). Tâcu’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs. Dâru’l-Hidâye, ts.
Zemahşerî, E. C. (1407). el-Keşşâf ‘an hakâiki ğavâmidı’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vucûhi’t-te’vîl (3. Baskı.). Dâru’l-Kütübi’l-‘Arabiyy.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
