KAMU İKTİSADİ TEŞEBBÜSLERİ VE ÖZELLEŞTİRME UYGULAMARI: ŞEKER FABRİKALARI ÖRNEĞİ

Özet

Cumhuriyetin kuruluşundan günümüze kadar farklı ekonomik programlar uygulansa da esas amacın liberal politikaların savunduğu ilkeleri yerleştirmek olduğu şüphesizdir. Ancak 1930’lu yıllara kadar olan dönemdeki liberal politikalarla 1980 sonrası dönemdeki neoliberal politikalar uygulama açısından farklılıklar göstermektedir. 1930 yılına kadar devletin destek alımları, kredi kolaylıkları ve vergi avantajı ile liberal ekonomik sistem geliştirilmeye çalışılmıştır. 1930’lu yıllarda hem ulusal hem de uluslararası alanda gerçekleşen tablo Türkiye’de devlet işletmeciliğinin oluşmasını ve hızlı bir şekilde ülke içerisinde yaygınlaşmasını zorunlu hale getirmiştir.

Türkiye’de 1930’lu yıllardan 1980’li yılların başlarına kadar olan dönemde zaman zaman liberal politikalar uygulanmaya çalışılsa da genel olarak kamu işletmeciliği ile özel sektörün birlikte yer aldığı karma ekonomik modele uygun politikalar oluşturulmuş ve uygulanmıştır. 1980 sonrası dönemde ise serbest piyasa ve özelleştirme gibi uygulamalarla neoliberal politikalar uygulanmaya başlamıştır.

Cumhuriyetin kuruluş yıllarında üç beyazlardan biri olarak anılan ve temel tüketim maddelerinden biri olması sebebiyle üretimine ağırlık verilmesi hedeflenen şeker, dünyada çeşitli üretim ve tarife kotaları gibi korumacı politikalarla devlet müdahalesi en fazla olan ürünlerden biridir. Şeker, yan ürünleriyle birlikte Türkiye’de tarıma dayalı sanayinin gelişmesinde ve özellikle kırsal kesimin kalkınmasında önemli rol üstlenmiştir. Dünya’da pancardan şeker üretiminde 5. olan Türkiye ülkeler arasında önemli bir konuma sahiptir.