İLKÖĞRETİMDEKİ ÖĞRETİM PROGRAMLARI, DERS VE ÇALIŞMA KİTAPLARINDA AFET İLE İLGİLİ KAVRAMLARA YER VERİLME DÜZEYİNİN İNCELENMESİ

Özet

Afet, can ile mal kaybına neden olan ve hayatı olumsuz etkileyen olaylara verilen genel isimdir. Afet öncesi, sırası ve sonrasında alınacak doğru kararlar afetin etkilerinden zarar görmeyi önemli oranda azaltmaktadır. Afetlerden etkilenme oranı yüksek bir ülke olduğumuz dikkate alındığında toplumsal ya da bireysel önlemler afetlerden olumsuz etkilenmemize engel olacaktır. Türkiye Cumhuriyeti Devleti afetlerin olumsuz etkilerini en aza indirilmesi; afet öncesi, sırası ve sonrasında doğru davranışların kazandırılması için çeşitli çalışmalar yürütmektedir. Bu çalışmaların büyük çoğunluğu AFAD (İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı) çatısı altında gerçekleştirilmektedir. AFAD çalışmaları haricinde ilgili bakanlıklar tarafından da çeşitli çalışmalar yürütülmektedir.

Millî Eğitim Bakanlığı da afet öncesi, sırası ve sonrasında doğru davranışların öğrencilere kazandırılmasına yönelik çalışmalar yürütmektedir. Bu çalışmaların en kapsamlısı; öğretim programlarında, ders kitaplarında ve çalışma kitaplarında afet ile ilgili içeriklere yer verilmesidir. Öğretim programlarında, ders kitaplarında ve çalışma kitaplarında yer verilen afet ile ilgili içeriklerin hangi düzeyde yer aldığını ortaya koymak bu çalışmanın amacıdır. Bu kapsamda 2021-2022 eğitim öğretim yılında temel eğitim düzeyinde okutulan MEB yayınlarına ait zorunlu ve seçmeli derslere yönelik içerikler taranarak elde edilen bulgular yorumlanmıştır.

Araştırmada nitel araştırma yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma yönteminin desenlerinden doküman inceleme deseni ile araştırma gerçekleştirilmiştir. İncelenen dokümanlardan ulaşılan bulgular üzerinde içerik analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda ortaya çıkan bulgular incelendiğinde çalışma ve ders kitaplarında afet ile ilgili içeriklerin yer aldığı, verilen içerikler aracılığıyla afetlerde doğru davranışlar ve afet yönetimi ile ilgili bilgi düzeyinin artırılmak istendiği görülmüştür. Ayrıca incelenen öğretim programlarında afet ile ilgili en çok kazanımın sosyal bilgiler (8 kazanım), hayat bilgisi (7 kazanım) ve İngilizce (7 kazanım) derslerinde bulunduğu, tüm derslerde ise en çok 8. sınıf düzeyinde 10 kazanıma yer verildiği görülmüştür. Bununla birlikte çalışma ve ders kitaplarında daha sık görülen afet türlerine değinildiği, en çok yer verilen afet türünün deprem olduğu görülmüştür