KÜLTÜRLERARASILIK VE KÜLTÜRLERARASILIK İÇERİSİNDE EUGENİO BARBA’NIN YERİ

Özet

Kültürlerarasılık, geçmişten günümüze farklı coğrafyalardan ve kültürlerden gelmiştir. Belli bölgelerden geçen ya da geçmek zorunda olan insanların, üzerine aldıkları ya da başka yaşayışlara bıraktıkları yaşam biçimlerinin nasıl şekillendiği önemi vurgulanmak istenmektedir. Aynı etkileşimle tiyatronun kültürlerarası etkileşimi ve Eugenio Barba’nın bu etkileşim sayesinde geliştirdiği yöntemle tiyatro çalışmalarına sağladığı katkılar önem arz etmektedir. Toplumun birbiri ile olan etkileşimini nesilden nesle aktaran kültürlerarası uzlaşma sanat alanında da etkisini göstermektedir. Birçok sanat yapıtının kültürel aktarımına şahitlik eden tarihsel süreç heykelde, mimaride, resimde ve müzikte olduğu gibi tiyatro sanatında da kültürlerarası bir aktarım sağlamıştır. Yenilik arayışı içerisindeki tiyatro, işlevini sorgulamaya başlamış ve Avrupa’nın kriz döneminde uzun mesafeler kat ederek kıtalararası yolculuğa çıkmıştır. Anlatımı güçlendirmenin yanı sıra yeni bir bakış açısı ve sahne uygulamasının varlığını keşfeden yönetmenler uzun soluklu bir çalışmanın meyvelerini almaya başlayacaklardır. Bu çalışmanın mimarları Jerzy Grotowski, Peter Brook ve Eugenio Barba’dır. Kültürlerarası etkileşim sürecini araştırma alanında tutan Barba, tiyatroya kattığı ve oluşturduğu dili, yeni bir anlatımı ve farklı kültürlerin işlevlerini açığa çıkartmıştır. Barba, Grotowski’den etkilenerek tiyatrosunun temellerini oluşturduğu süreci okulu için elde ettiği edinimlerle pekiştirmektedir. Barba tarafından 1979 yılında kurulan ISTA - International School of Theatre Anthropology (Uluslararası Tiyatro Antropolojisi Okulu), oyunculuk tekniğinin kültürlerarası bir boyutta araştırılması faaliyetlerini yürütmektedir. Doğu sanatı ile Batı sanatında ortaklık gösteren ilkeler araştırılmakta ve tanımlanmaya çalışılmaktadır. Bir topluma gösterim yoluyla kültür alışverişinde bulunan Barba, bu çalışmasını 1974 itibariyle başlatmıştır. Tiyatro yapmada varlık sebebi, varoluşsal bir nedenlilik arz ediyor oluşu o tiyatronun özetle üçüncü tiyatro olarak adlandırılmasını sağlamaktadır. Gerçekleştirmek istediğinin peşinden giden Barba, geliştirmiş olduğu tekniklerle bu yöntemlerini kültür etkileşiminde farklı bir deneyime dönüştüğü görülebilmektedir