TÜRKİYE’DE YILLIK HANEHALKI KULLANILABİLİR GELİR EŞİTSİZLİĞİNİN ÖLÇÜMÜ

Özet

Amaç: Hanehalkı kullanılabilir gelir eşitsizliklerinin ölçümü, bir ülkede ve/veya toplulukta mevcut gelir dağılımının dengeli olup-olmadığının belirlenmesinin yanısıra, gelir düzeylerine göre yoksulluk düzeylerinin ortaya konmasını da sağlayabilmektedir. Yöntem: Bu çalışmada, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2014 Hanehalkı Bütçe Anketi Hanehalkı Veri Seti içerisinde yer alan, 2014 yılı yıllık hanehalkı kullanılabilir gelir değerleri esas alınarak, çeşitli konsantrasyon, eşitsizlik ve yoksulluk ölçütleri hesaplanmıştır. Konsantrasyon ölçütleri olarak Herfindahl ve Rosenbluth, eşitsizlik ölçütleri olarak Gini, RS, Atkinson, Theil, var.coeff, Entropy, ayrıca Lorez eğrisi, yoksulluk ölçütleri olarak ise Watts, Sen, SST, Foster endeksleri hesaplanmıştır. Bulgular: Konsantrasyon, eşitsizlik ölçütlerine ve Lorenz eğrisine göre, söz konusu endeks değerlerinin belirli düzeyde de olsa, gelir grupları arasında önemli eşitsizliklerin olduğunu ortaya koymuştur. Türkiye’de yıllar itibariyle yoksulluk parametreleri, yoksulluk düzeyinin belirli düzeyde de olsa azaldığını göstermekle birlikte, buna karşın Türkiye’de eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri arttıkça (%40, %50, %60, %70), bu endeks değerlerinin belirgin bir artış göstermekte olduğunu, bunun da eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri arttıkça, yoksullar arasında eşitsizliğin arttığını gösterebilmektedir. İzleyen çalışmalarda, yıllar arasındaki değişimi ortaya koyabilecek araştırmaların yapılması faydalı olacaktır.