DİNÎ BAŞA ÇIKMA İLE DEPRESYON, ANKSİYETE, STRES VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK ARASINDAKİ İLİŞKİ VE BU İLİŞKİLERDE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIĞIN ARACILIK ROLÜ

Özet

Bu araştırmanın temel amacı,  Covid-19 salgın sürecinde bireylerin dinî başa çıkma davranışları ile depresyon anksiyete, stres ve psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkileri incelemektir. Ayrıca dinî başa çıkma ile depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkilerde psikolojik sağlamlığın aracı rolünü belirlemek çalışmanın bir diğer amacını teşkil etmektedir. Online anket tekniği kullanılarak gerçekleştirilen ilişkisel tarzdaki bu nicel araştırmada, “Dini Başa Çıkma Ölçeği”, “Psikolojik Sağlamlık Ölçeği” ve “Depresyon-Anksiyete-Stres Ölçeği” kullanılmıştır. 18 yaş ve üzeri bireyler üzerinde gerçekleştirilen araştırmadan elde edilen ham veriler SPSS, Amos ve SPSS Process Macro programları kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda katılımcıların olumlu dini başa çıkma ve psikolojik sağlamlık düzeylerinin ortanın üstünde olduğu görülmüştür. Diğer taraftan, olumsuz dinî başa çıkma, depresyon, anksiyete ve stres düzeylerinin ise daha düşük düzeyde olduğu belirlenmiştir. Araştırmanın temel değişkenleri arasındaki ilişkilere dair bulgularda olumlu dinî başa çıkma değişkeninin psikolojik sağlamlığı manidar (anlamlı) bir şekilde yordadığı,  olumsuz dinî başa çıkmanın ise psikolojik sağlamlık puanını manidar bir şekilde yordamadığı tespit edilmiştir. Yine araştırma sonuncunda hem olumlu dinî başa çıkmanın hem de olumsuz dinî başa çıkmanın depresyon, anksiyete ve stresi manidar (anlamlı) bir şekilde yordadığı, görülmüştür. Ayrıca psikolojik sağlamlığın aracı değişken rolüne ilişkin yapılan aracı değişken analizleri sonucunda, psikolojik sağlamlığın olumlu dinî başa çıkma ile depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkilerde tam aracılık etkisi olduğu belirlenmiştir. Diğer taraftan psikolojik sağlamlığın olumsuz dinî başa çıkma ile depresyon, anksiyete ve stres arasındaki ilişkilerde aracılık etkisinin olmadığı görülmüştür