BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA TÜRKİYE’DEKİ İNGİLİZ ESİRLER: İKİ ESİR KAMPI (Afyon ve Gediz), VE İKİ ESİR GAZETESİ (Afyonkarahisar ve Gediz Gazeteleri)*

Özet

19.yüzyıl boyunca varlığını denge politikası izleyerek devam ettirmeye çalışan Osmanlı Devleti, 20.yüzyıl başlarında da bu politikayı devam ettirmeye çalışmış ancak başarılı olamamıştır. Bu yüzyıllarda Büyük Güçler arasındaki ilişkiler bozulmuş, söz konusu ülkelerin ekonomik çıkar ve sömürge paylaşım mücadelesinde, her çatışmanın bir savaşa dönüşme riski artmıştır. Osmanlı Devleti’nin bu süreçte İtilaf Devletleri’ne yapmış olduğu ittifak teklifleri reddedilmiş ve Osmanlı Devleti de Almanya ile ittifak anlaşması imzalamıştır. Bu ittifak dolayısıyla Osmanlı Devleti askeri seferberlik başlatmış ve kısa bir süre içerisinde de savaşa dâhil olmuştur. Birinci Dünya Savaşı, üzerinde güneş batmayan imparatorluk denilen İngiltere için emperyal sınırlarını ekonomik ve siyasi bağlamda muhafaza edip geliştirmek demekken, sınırlarını ve mevcudiyetini korumak isteyen Osmanlı İmparatorluğu için tam bir yıkım olmuştur. Her iki imparatorluk da birden fazla cephede, birbirleriyle ve diğer itilaf-ittifak kuvvetleriyle muharebeler yapmış, ağır kayıplar vermiştir. Mücadelenin farklı bir boyutu da savaş esirleri olmuştur. Osmanlı Devleti ülkenin değişik yerlerinde kurulan üsera garnizonlarına yerleştirilen esirlerin iskân ve iaşe, sağlık, haberleşme, dini yaşam gibi konulardaki tüm ihtiyaçlarını uluslararası anlaşmalara uygun olarak sağlanmış ve esirlere misafir muamelesi yapmıştır. Afyonkarahisar ve Gediz’de bulunan esirler el yazısı gazete çıkarmış, böylelikle ülkelerindeki yetkililerine ve ailelerine seslerini duyurmaya çalışmışlardır. Brest Litovsk Barış Anlaşması ve Mondros Ateşkes Mütarekesi’nden sonra ise Türkiye’de bulunan tüm esirler ülkelerine gönderilmiştir.