“AZERBAYCAN YURT BİLGİSİ” DERGİSİNDEKİ 28 MAYIS 1918 ANISINA YAZILMIŞ MAKALELERDE AZERBAYCAN CUMHURİYETİNİN EDEBİ - TARİHİ İZLERİ

Özet

Türk halklarının Mehmet Fuat Köprülüzade, Ahmet Zeki Velidi, Abdulkadir İnan, Mahmut Ragıp Gazimihal, Abdullah Battal (Taymas), Adnan Cahit (Ötüken), Ayaz İshaki gibi onlarla aydınlarını bir çatı altına toplamış olan Azerbaycan Yurt Bilgisi dergisi, yalnızca Azerbaycan’ın değil, bütün Türk halklarının kültürlerinin tetkike muhtaç konularını ele almıştır. Türk halklarının milli değerlerini araştıran bu derginin birkaç sayısında Azerbaycan Cumhuriyeti anısına makaleler yayınlanmıştır. Bu hatıra yazılarında tarihi Rus sömürgeciliği, Kafkas Müslümanlarının Kurultayı, Feteli Han Hoyski hakkındaki fikirler, Kafkas Türk-Müslüman Talebe Birliği’nin faaliyetleri, Türk esirlerinin Nargin adasından kaçırılması, Milli Ordunun teşekkülü, milli matbuat, milli edebi süreç gibi meseleler konu edilmektedir. Farklı ifade tarzlarıyla farklı konuları anlatan bu hatıra yazılarını idea yönünden birleştiren en önemli özellik, müelliflerinin azmi, mücadele ruhu, teslimiyet duygusundan tamamen uzak olmaları, yarına olan umutlu bakışlarıydı. Bu özelliklerin, Azerbaycan Yurt Bilgisi dergisinin genel ideolojik havasını ve Sovyetlerin dağılacağına inanan bütün muhacirlerin düşüncelerini ifade ettiğini söyleyebiliriz.