TÜRKİYE’NİN İKTİSADİ KALKINMASINDA DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARININ (DYSY) ÖNEMİ, SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Özet

Dünyada meydana gelen hızlı değişimler, farklı coğrafyalarda insanların ekonomik, sosyal ve kültürel tercihlerini değiştirirken,
gelişmekte olan ülkeleri de ekonomik, sosyal ve politik alanlarda köklü değişime yönlendirmektedir. Bu köklü değişimi
hazırlayan önemli faktörlerden biri doğrudan yabancı sermaye yatırımlarıdır. Gelişmekte olan ülkelerde büyüme ve
kalkınmanın temel faktörlerinden biri olan doğrudan yabancı sermaye yatırımları doğru yönetildiği takdirde ev sahibi ülkelere
birçok avantaj sağlamaktadır.
Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ev sahibi ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmesine önemli katkılar sağlamaktadır. Bu
yararları şu şekilde açıklamak mümkündür. Doğal kaynakların verimli kullanılması, toplam kalite yönetiminin üretim ve
yönetimde benimsenmesi, enflasyonun düşürülmesi, istihdam artışı, yeni teknolojilerin transferi, ihracatın artışı ve dış ticaret
açığının kapatılması, döviz girdisinin sağlanması, marka ve şirket kültürünün önem kazanması.
Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ev sahibi ülkelere sağladığı yararlar yanında önemli sorunlara da yol açmaktadır. Bu
sorunları yabancı yatırımcının kazancını ülke dışına çıkarması, yabancı şirketlerin ev sahibi ülkelerin yönetimleri üzerinde
ekonomik ve politik baskı yapmaları, milli değerlerin ve güvenlik sisteminin zayıflaması, yerli üreticinin piyasadan çekilmesi
ve sermayenin rekabet edebilirliğinin zayıflaması şeklinde ifade edilebilir.
Doğrudan yabancı sermaye yatırımları gelişmekte olan ülkelerde önemli bir ekonomik büyüme kaynağıdır, ancak bazı
ülkelerde doğrudan yabancı sermaye yatırımları çok düşük oranlarda kalmaktadır. Ev sahibi ülkenin siyasi, hukuki ve ekonomik
durumu her zaman yabancı yatırımcılar için uygun olmayabilir. Bu ülkelerden biri, Türkiye’dir. Cumhuriyetin kuruluşundan
1980’li yıllara kadar Türkiye’de dışa kapalı bir ekonomi modeli etkili olmuştur. Bu süreçte birçok ülkeden çok az miktarda
doğrudan yabancı sermaye akışı olsa da Türkiye’de ekonomik, politik ve hukuki birçok engel sermaye girişini kısıtlamıştır.
Ancak, 1980’li yıllardan sonra Türkiye dışa açık bir ekonomi politikası ile doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülkeye
akışında önemli bir başarı elde etmiştir. Bu gün çok uluslu şirketlere ait önemli bir sermayenin Türkiye’de yatırımları
bulunmaktadır.
Bu çalışmanın kapsamında, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının Türkiye’nin iktisadi kalkınmasına katkıları ve sermaye
girişinde yaşanan engeller, sebepleri ve sonuçları ile analiz edilmiştir.