Büyük Vergi Verisi ve Vergi Mahremiyetine Uygun Büyük Veri Oluşturulması

Özet

Günümüzde gelişen teknoloji ile dijital dönüşüm uygulamaları hız kazanmıştır. Kamu hizmetlerinde dijitalleşme, daha hızlı ve daha az maliyetle hizmetlerin yürütülmesine imkân tanımaktadır. Bununla birlikte dijitalleşme, muazzam bir veri yoğunluğu meydana getirmektedir. Bu verilerin yüksek hacimli ve çeşitli bilgi varlıklarından oluşan haline büyük veri denmektedir. Büyük veri, kapsamına ve kullanım alanına göre hukuk büyük verisi veya daha özel bir örnekle büyük vergi verisi şeklinde oluşturulabilmektedir. Büyük vergi verisinin gelişmiş karar alma yeteneğine sahip yapay zeka uygulamaları tarafından analizlere tabi tutulmasıyla hem vergilendirme işlemlerinde hem de vergi yargılamasında daha az maliyetle daha hızlı ve isabetli işlemlerde bulunulması mümkün hale gelmektedir. Ancak bu durumda veri güvenliğinin ve vergi mahremiyetinin sağlanması ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Nitekim büyük vergi verisi içinde mükelleflerin ve ilgili diğer kişilerin her türlü şahsi bilgileri de bulunmaktadır.

Çalışmada öncelikle büyük veri kavramı açıklanmıştır. Daha sonra hukuk büyük verisi ve daha da dar bir kapsamda oluşturulan büyük vergi verisi kavramlarına değinilmiştir. Akabinde Türk vergi hukukunda vergi mahremiyeti düzenlemeleri incelenmiş ve kapsamı belirlenmiştir. Bu belirlemeyle birlikte büyük vergi verisinde vergi mahremiyetine uygun veri oluşturulması sürecinde karşılaşılabilecek kısıtlar, büyük vergi verisinin kullanım amacı ve kapsamı ile olası mahremiyet ihlalleri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede verilere erişim ve veri güvenliğinin sağlanması büyük vergi verisinin oluşturulmasında bertaraf edilmesi gereken kısıtlar olarak belirlenmiştir. Büyük vergi verisinin kullanım amacı ve kapsamı mükellef açısından vergi ödevinin yerine getirilmesine, vergi idaresi açısından vergilendirme işlemlerinin yürütülmesine ve vergi yargısı açısından da yargılama faaliyetlerinin yürütülmesine göre farklılaşabilmektedir. Büyük vergi verisi kullanımında gerçekleşebilecek mahremiyet ihlalleri ise kullanım amacını aşan ilgisiz verilerin toplanması, veri güvenliğinin sağlanamaması ve yetkisiz kullanımlar ile verilerin kullanım süresinin sonunda yok edilmemesi olarak belirlenmiştir.