MEDİNE ANAYASASI, DÂRUL İSLÂM / DÂRUL HARP TANIMLARI VE HUKUKU

Özet

İnsanlık tarihinin vazgeçilmez olgularından biri olan hicret, temelde iki anlamda kullanılmaktadır. Bunlardan biri gerçek anlamıyla bir yerden bir yere göç etmek diğeri ise manevi anlamda kötülükleri terk etmektir. Ancak hicret, zamanla özel bir anlam kazanarak Hz. Muhammed (s.a.v.) ile Müslümanların Medine’ye 622 yılında gerçekleştirdikleri kutsal göç için kullanılan bir isim olmuştur. Bu anlamda Hz. Peygamber ve Müslümanların Mekke’den Medine’ye hicreti İslam tarihinin en önemli hadislerinden biri olarak kabul edilmektedir. Hicret hadisesi tarihi, içtimaî, siyasi ve hukukî birçok yönden üzerinde durulması ve incelenmesi gereken bir mevzudur. Allah Resulü ve kendisine tabi olan ilk Müslümanların yıllarca Mekke'de maruz kaldıkları zulüm ve baskıdan sonra Medine'ye hicret etmeleri, tarihi bir olay olarak bir zulümden kaçış ve melce arayışı şeklinde kendisini göstermiştir. Onun hukuka getirdiği önemli yeniliklerden birisi de Medine’ye hicretten sonra bizzat kendisinin iştirakiyle hazırlanan Medine Şehir Devleti’nin kurucu metni niteliğindeki Medine vesikası veya günümüzdeki diğer isimlendirmesiyle Medine Anayasası’dır. Medine İslâm Devleti’nin temelini oluşturan bu sözleşmede, vatandaş tanımı yapılmış, Müslümanlar ve Yahudiler olarak iki tarafın hak ve sorumlulukları tespit edilmiş, devletin sınırları belirlenmiş ve Peygamber Efendimiz şehirde en yüksek otorite olarak kabul edilmiştir. Bu bağlamda başta hicretin hükmü olmak üzere, hicret neticesinde Müslümanların kendine özgü bir yurt edinmelerinin literatüre kattığı dâru’l-harp/küfr-dâru’l-İslam terimleri ve buralarda yaşayan Müslümanların dini hayatlarına dair hükümler gibi pek çok fıkhî mesele hicretle bağlantılı olarak tartışılmaktadır