Ahmet Kerkük’e ait Elhamra Çini Atölyesinde Bulunan Hakkı Ermumcu İmzalı Desenler

Özet

Türkiye’de çini sanatı denildiğinde akla ilk gelen şehirler İznik ve Kütahya’dır. Kütahya, çini sanatına 14.yy. dan itibaren İznik ile paralel olarak katkı sağlamıştır. Özellikle 18.yüzyıldan itibaren ise kendine has üretimi ile varlığını sürdürmüş ve dönemini yansıtan önemli eserler ortaya koymuştur. Günümüze kadar ulaşarak varlığını sürdüren Kütahya çini sanatı, geçmişten bugüne fedakâr ustaları ile ayakta kalabilmiştir. Ancak ekonomik sorunlar, değişen beğeni anlayışları, teknolojinin gelişmesiyle eski tekniklerin yetersiz kalması, tüketim toplumunun farklı talepleri ile çini sanatının kalitesinde bozulmalar meydana getirmiştir. Buna karşın Kütahya çini sanatına sahip çıkan ustalar, ellerinden geldiğince bu sanatın orijinalliğini koruyarak, gelişimine katkı sağlamaya çalışmışlardır. Geleneksel Kütahya çinisinin desen, form tasarımı ve üretimlerinin geleneğe uygun olarak yapılması, bu sanatın kendine özgü bir üslupla hem sosyal hem kültürel hem de ekonomik açıdan önemli bir değer olarak anılmasına ve bu eşsiz geleneği doğru temsil edebilecek ürünlerin ortaya çıkmasını sağlayacaktır.

Bir kent sanatı kabul edilen Kütahya çiniciliğinin, içinde barındırdığı özel değerleri koruyarak bugüne taşıyan ustalar ve çalışmaları hakkında yapılan araştırmalar, akademik seviyede yeterli değildir. Bu yetersizlik cumhuriyet dönemi ustaları için daha bariz bir şekilde ortadadır. Dolaysıyla bu çalışmada Kütahyalı çini ustası Ahmet Kerkük, Ahmet Kerkük Atölyesi-Elhamra Atölyesi ile bu atölyede desen çalışmaları yapmış Hakkı Ermumcu imzalı tasarımlar incelenmiş ve alana bir kaynak oluşturulmuştur. Cumhuriyet dönemi usta ve zanaatkârlarından olan Hakkı Ermumcu ile Elhamra Çini Atölyesi’ne ait çini tabakları üzerine uygulanan desen örnekleri, geçmiş dönemin desenleri ile karşılaştırılmıştır. Bu suretle Hakkı Ermumcu’nun desenlerinin geçmiş ile bağlantısı ve yeni yaklaşımları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Böylece Kütahya’ya has üretilen desen tasarımlarının ve bu alanda 20. yüzyıl Kütahya çiniciliğine katkı sağlayan usta ve sanatçıların yapmış oldukları çalışmaların bir kaynak halinde literatürde yer alması mümkün olacaktır.