Barak Yöresi Uzun Havalarının Karakteristik Yapısını Oluşturan Yerel ve Müzikal Unsurların İncelenmesi

Özet

Barak havaları, tarihsel bakımdan değerlendirildiğinde Anadolu'nun en kadim müzikal ögelerini bünyesinde barındıran, geleneksel halk müziğine ait uzun havalardır. Barak havaları için “yüzlerce yıllık bir göçün hikayesi” demek, yerinde bir tabir olacaktır.   Çünkü barak barak havalarının sözel içeriğe dayalı, kendine özgü bir yapısı vardır. Ve bu sözel içerik çok önemli bir boyutta binlerce yıllık göçer yaşantısının bir ürünüdür. Sözel içerik, barak havalarının müzikal yapısının belirlenmesinde en önemli unsur olmuştur. Bu sözel içeriğe bakıldığında, Göçebe Türkmen yaşantısının binlerce yıllık tarihinde yaşadığı acıların, göçlerin, kahramanlıkların, sevgilerin ve aşiret kavgalarının konu edildiği görülür.

Diğer yörelerin uzun hava tavırlarından farklı olarak, barak havalarının müzikal yapısına, yaşanmış hikayelerin ve yörenin aşiret kültürüne dair yaşam biçiminin direkt etki ettiğini görürüz. Bozlaklara, hoyratlara, mayalara ve diğer serbest karakterli halk müziği eserlerine baktığımızda, sözel içeriklerini barak Barak havalarında olduğu kadar kahramanlık ve savaşlar değil, daha çok yaşanılan acılar ve sevgi temalarının oluşturduğu görülür. Bu sebeple de bu uzun havaların icralarında, barak havalarında olduğu gibi çığırtkan ve savaşçı bir okuma üslubu, sert ve keskin hançereler görülmemektedir. Bu hançere biçimi ve okuma üslubu, barak havalarının kendine özgü bir tavır olarak ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu çalışmanın amacı ise barak havalarının icra üslubuna ve melodik yapısına doğrudan etki etmiş olan yerel unsurları ve melodilerin yapısal özelliklerini incelemek suretiyle barak yöresi uzun havalarının bugünkü biçiminin daha sağlıklı değerlendirilip anlaşılmasına katkı sağlamaktır.