Ders Kitaplarında Yer Alan Afet Eğitimi Konularının İncelenmesi
Abstract views: 45
/ 
PDF downloads: 63
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.11404168Anahtar Kelimeler:
Afet, afet eğitimi, ilkokul, Kazanımlar, ders kitaplarıÖzet
Afetlerin etkilerini en aza indirmek, afete dirençli toplumlar oluşturmakla başlar. Afetlere hazırlıklı dirençli bir toplum oluşturmanın anahtarı da eğitimdir. Eğitim süreçlerinde kullanılan temel materyallerin başında ders kitapları gelmektedir. Bu nedenle araştırma ilkokul ders kitaplarını afet eğitimi açısından incelemeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda 2023-2024 eğitim öğretim döneminde Doktor İffet Onur İlkokulu 1, 2, 3 ve 4. sınıf kademelerinde okutulan tüm ders kitapları analiz edilmiştir. Çalışma için ihtiyaç duyulan bulgulara nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi kullanılarak ulaşılmıştır. Araştırma sonucundan elde edilen bulgulara göre öncelikli olarak afet eğitimi konusunun disiplinler arası bir konu olarak kabul edilmesine rağmen uygulamada böyle olmadığı tespit edilmiştir. Afet eğitimi konusu sadece Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler dersi ile sınırlı kaldığı belirlenmiştir. Araştırma da incelenen ders kitaplarında afet eğitiminde sınıflar düzeyinde çarpıklıklar olduğu görülmüştür. Ayrıca ders kitaplarında afet konusu olarak bütün sınıf düzeylerinde en fazla depreme yer verildiği, diğer afet türlerine sınırlı düzeyde yer verildiği ve afetlerin tek boyutlu olarak ele alındığı tespit edilmiştir. Sadece doğal kaynaklı afetlere yer verildiği beşerî ve teknolojik afetlere yer verilmediği belirlenmiştir. Araştırmanın sonucunda ilkokul ders kitaplarında afet eğitimi konusunda eksiklikler olduğu, afet eğitimine daha fazla yer verilmesi gerektiği tespit edilmiş ve konuyla ilgili önerilere yer verilmiştir.
Referanslar
AFAD. (2014). Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü. AFAD.
Akyüz, Y. (2012). Türk Eğitim Tarihi (M.Ö. 1000 - M.S. 2012). Pegem Akademi.
Asağlı, M. (2023). İlkokul Fen Bilimleri Ders Kitabı 3. Sınıf. Tuna Matbaacılık.
Ayantaş, T. (2023). İlkokul Sosyal Bilgiler 4. Sınıf Ders Kitabı. Ferman Yayıncılık.
Başıbüyük, A. ve Pala, Ş. M. (2023). Hayat bilgisi, sosyal bilgiler ve coğrafya dersi öğretim programları kazanımlarının afet eğitimi açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 184-197.
Çelik, A. A., ve Gündoğdu, K. (2022). Öğretmenlerin afete hazırlık düzeyleri ile ilkokullardaki afet eğitimi uygulamalarına yönelik görüşleri. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 77-112. https://doi.org/10.31463/aicusbed.1057401
Değirmenci, Y., Kuzey, M. ve Yetişensoy, O. (2019). Sosyal bilgiler ders kitaplarında afet bilinci ve eğitimi. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 33-46.
Delen, T. (2023). İlkokul Ders Kitaplarının Afet Eğitimi Açısından İncelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (Yayın no: 816276). Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Giresun Üniversitesi.
Ekiz, D. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri Yaklaşım, Yöntem ve Teknikler. Anı Yayıncılık.
Erdoğan, A. (2023). İlkokul Hayat Bilgisi 2. Sınıf Ders Kitabı. SDR DikeyYayıncılık.
Ergünay, O. (2009, 11-12 Kasım). Doğal afetler ve sürdürülebilir kalkınma [Konferans sunumu]. Deprem Sempozyumu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
Erkal, T. ve Değerliyurt, M. (2009). Türkiye’de afet yönetimi. Doğu Coğrafya Dergisi, 14(21), 147-164.
Gerdan, S. (2019). Bir sosyal sorumluluk alanı olarak afet eğitimi. International Journal of Management and Administration, 3(5), 101-110.
Gülersoy, A. E. (2013). İdeal ders kitabı arayışında sosyal bilgiler ders kitaplarının bazı özellikler açısından incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports &Science Education. 2(1), 8-26.
İkan, E. (2023). İlkokul Hayat Bilgisi 3. Sınıf Ders Kitabı. Tuna Yayıncılık.
Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
Kılıç, B. C. (2019). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarındaki Doğal Afetler Konusunun Sarmal Sistem Yönünden Değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (Yayın no: 584213). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir Üniversitesi.
MEB. (2018a). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı. MEB Yayınları.
MEB. (2018b). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı. MEB Yayınları.
MEB. (2018c). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. MEB Yayınları.
Neuendorf, A. K. (2002). The Content Analysis Guidebook. Thousand Oaks: Sage Publications
Öcal, A., Çakır, U. ve Özelmacı, Ş. (2016). İlkokul ve ortaokul ders programlarında afetten korunma ve güvenli yaşam. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi (ALEG), 2(2), 71-83.
Önal, H. (2019). Temel eğitim ders kitaplarında afet olayları ile ilgili kavramlarda görülen eksiklikler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(1), 177 - 192.
Peters, R.S. (1966). Ethicsand Education. George &Unwin Ltd.
Polat, B. (2023). İlkokul Hayat Bilgisi 1. Sınıf Ders Kitabı. İhsan Yayıncılık.
Scott, D. ve Morrison, M. (2006). Key Ideas in Educational Research. Continuum.
Tanrıöver, H.U. (2003). Ders kitaplarında cinsiyet ayrımcılığı. Ders Kitaplarında İnsan Hakları Projesi. ed. Ç, B., Erzan, A., Silier. O. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı: 106-121
Tezcan, Ö. (2019). İlkokul öğrencilerinin bilişsel yapılarını tanılayıcı bir çalışma: Güvenli hayat. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi. 14(27), 106-121.
Uzunyol, B. (2013). 8. sınıf öğrencilerinin doğal afetler hakkındaki bilgi düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. (Yayın no: 347193). Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde Üniversitesi.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
