BULGARİSTAN’IN SOFYA, FİLİBE VE ESKİ ZAĞRA KENTLERİNDE İNŞA EDİLEN OSMANLI CAMİLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME ÇALIŞMASI

Özet

Osmanlılar, Balkanlar’a adım attıkları tarihten itibaren yaklaşık 550 yıl hüküm sürdükleri bu topraklarda varlıklarını ve hakimiyetlerini gösterecek sayısız mimari eser ortaya koymuşlardır. Ancak bu eserlerin büyük bir çoğunluğu, 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında başlayan süreçte zarar görmüş ve yıkıma uğramıştır. Bu çalışmada Balkan toprakları içerisinde en uzun süre Osmanlı hakimiyeti altında kalan Bulgaristan’ın Sofya, Filibe ve Eski Zağra kentlerinde Osmanlı Devleti Erken Dönem ve Klasik Dönemi’nde inşa edilen ve bugüne kadar ayakta kalabilen camiler, literatür ve arşiv araştırması ile tespit edildikten sonra yerinde incelenmiştir. Bu yapılar yapıldıkları dönem, plan ve cephe özellikleri, kullanılan malzeme, üst örtü elemanları, kubbeye geçiş elemanları ve son cemaat yerinin özellikleri açısından incelenmiştir. Yapılan bu inceleme ve tespitlere göre Bulgaristan’daki Erken Dönem Osmanlı Camii mimarisi ve Klasik Dönem Osmanlı Camii mimarisi üzerine bir değerlendirme yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı, Osmanlı Devleti sınırları içerisinde önemli bir yere sahip olan Bulgaristan’daki Osmanlı Dönemi camilerinin mimari özelliklerinin ortaya konulmasını sağlamaktır. Bu yapılar ayrıca, aynı dönemde Anadolu’da inşa edilen camiler ile karşılaştırılmıştır. Yapılan bu incelemelerden Bulgaristan’daki camiler ile Anadolu’daki camilerin hem plan şeması olarak hem de kullanılan malzemeler açısından benzerlikler gösterdiği tespit edilmiştir. Bu benzerliklerin sözü edilen bölgelerdeki iklim ve halkın yaşam koşullarının benzerliklerinin yanı sıra Osmanlı Devleti’nde bayındırlık faaliyetlerinin merkezi otorite tarafından ele alınmasından kaynaklandığı görülmüştür.