TÜRK DİLİNİN TARİHİ GELİŞİMİ İÇİNDE BİLDİRME EKİNİN (+DIr/+DUr) YAPISAL VE ANLAMSAL İŞLEVLERİ

Özet

Ek-fiilin geniş zamanının 3. kişi bildirme eki olarak kullanılan +DIr /+DUr eki, tur- fiilinin geniş zaman çekiminin ekleşmesiyle ortaya çıkmış olan bir yapıdır. Bu yapı dönemsel olarak anlam ve yapı farklılıkları göstermiştir. Bu makalede Eski Türkçe döneminden başlayarak günümüz Türkiye Türkçesine kadar +DIr/+DUr ekinin yapısal olarak gelişiminin yanı sıra anlamsal olarak cümleye kattığı değişiklikler üzerinde durulmuştur. Eklerin bu dönemdeki yapısal ve anlamsal işlevleri hakkında bilgi verilirken alt başlıklar halinde detaylandırılmaya çalışılmıştır. Farklı yüzyıllara ait değişik eserlerden alınan örneklerle, özellikle anlamsal fonksiyon ön plana çıkartılmak suretiyle inceleme yapılmıştır.