1990’LI YILLARDATÜRKİYE’NİN DEMOGRAFİK YAPISINDA ÖNE ÇIKAN BAZI ÖZELLİKLER

Özet

1990-1994 yıllarında nüfus politikaları açısından nitelikli ve sağlıklı yaşam ilkeleri öne çıkarılarak kentleşme hızının geriletilmesi gerektiği değerlendirilmiştir. 1996-2000 yılları arasında ise, bir yandan, nüfusu bir milyonu geçen kentlere yönelik içgöç hareketinin yavaşlatılması öngörülürken; öte yandan, kent estetiği ve sanat etkinliklerinin de altı çizilmiştir. Söz konusu dönemde nüfus artış hızı ülke genelinde aynı oranda meydana gelmemiş; batı ve özellikle kıyı kesimlerinde çoğalırken, doğuda azalmış, bu da nüfus dağılımındaki karşıtlıkları artırmıştır. Kent ve kasabalarda artarak devam eden nüfus artışı, ülke nüfusunun 2/3’ünün kentsel yerleşimlerde yaşamaya başlamasıyla sonuçlanmıştır. Türkiye’deki kent nüfusu açısından en kayda değer gelişme, 20. yüzyılın son 10 yılında ortaya çıkan Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki olaylardır. Söz konusu coğrafyalarda gerçekleşen terör hareketlerinin sosyal ve ekonomik sonuçları olmuş; bölge insanının kırlardan kopmasına ek olarak göç nedeniyle kent ve kasabalarının kontrolsüz bir biçimde büyümesine, bu da benzeri görülmemiş düzeyde şehir ve şehircilik problemlerine yol açmıştır. 1990-1994 yılları arasında Türkiye’nin sosyal ve ekonomik gelişmişlik düzeyiyle örtüşmeyen yüksek bebek ölüm oranlarının aşağı çekilmesi noktasında alınacak önlemler belirlenirken aile planlaması ile ana-çocuk sağlığı hizmetlerinin kalitesinin yükseltilmesi ve bu hizmetten yararlanamayan kesimlere öncelik verilmesinin yanı sıra, aynı zamanda bu hizmetlerin erişilebilir olması ve sürekliliğinin sağlanması da öngörülmüştür. Diğer yandan 1996-2000 döneminde hızlı nüfus artışının ekonomik gelişmeye ket vurduğu, sürdürülebilir kalkınma hedeflerini gerilettiği, milli gelirden alınan payı düşürerek bireysel refahı gölgelediği ifade edilmiş; eğitim, sağlık, altyapı ve konut gibi temel gereksinimleri de fazlalaştırdığı belirtilmiştir.