Hacı Bektaş Veli’de Dinin Temel Unsurları: İman, İbadet ve Ahlak

Özet

Dinin üç temel unsuru bulunmaktadır: iman, ibadet ahlak. İman, bir müminin inanarak kabul etmesi gereken ilkeleri içerir. İbadet, yüce yaratıcıya karşı görev ve sorumlukları; ahlak ise kişinin Allah’a, kendisine ve diğer varlıklara yönelik eylemlerinde riayet etmesi gereken ilkeleri düzenlemektedir. İman, ibadet ve ahlak arasında zorunlu bir ilişki vardır. Bu ilişki tesis edildiğinde dinin oluşturmayı çalıştığı insan ve toplum elde edilir. Müslümanlar arasında meydana gelen sosyal kurum ve örgütlenmelerde bu birliktelik kurulmaya gayret edilmiştir. Türkler arasında yaygın tarikatlardan birisi olan Bektaşîlik’te de iman, ibadet ve ahlaka büyük önem verildiği görülür. Hacı Bektaş Veli’nin dört kapı kırk makam öğretisi bu üç ilkeyi en mükemmel şekilde bir arada toplamaktadır. Bu makamların ilki imandır. İman eden kişi; imanın altı esasını da kabul etmiştir. Bu esasları kabul eden kişi ahlaklı olmalıdır. Çünkü kitaplara, peygamberlere, meleklere ve ahirete iman etmek her türlü kötü söz, düşünce ve işlerden uzaklaşmayı gerektirir.

Bu çalışmada, Bektaşîliğin kurucusu Hacı Bektaş Veli’nin düşünce sisteminde iman, ibadet ve ahlakın yeri ve aralarındaki ilişki ele alınacaktır.