Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Çerçevesinde Bir Eko-Distopya Romanı: Son Ada’nın Çocukları
Abstract views: 146 / PDF downloads: 134
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.13147059Anahtar Kelimeler:
Distopya, Son Ada’nın ÇocuklarıÖzet
Distopya, 20. yüzyılın başlarından itibaren yaşanan savaşlar, ekonomik buhranlar, iklim krizi gibi küresel meselelerle adı sıkça duyulan bir kavramdır Distopya, edebiyatta ve sanatta da bir tür olarak gün geçtikçe rağbet görür hale gelmiştir. Distopyanın bir alt kolu olarak değerlendirilebilecek eko-distopya (ekolojik distopya) ise ekolojik dengenin bozulmasıyla oluşacak çevre felaketlerini konu edinir. Son yıllarda küresel ısınmanın yol açtığı petrol krizi ve iklim felaketleri gibi sorunlar nedeniyle eko-distopya türünde yazılan romanların sayısı çoğalmaya başlamıştır. Özellikle gençlerin bu türde yazılmış romanlara olan ilgisi gün geçtikçe artmaktadır. Distopik romanlar, içinde didaktik unsurları da barındırırlar. Bu sebeple eko-distopya türünde yazılmış romanlarda çevre bilincine dair okuyucuyu bilgilendiren ve aydınlatan birçok nokta yakalamak mümkündür. Özellikle genç okuyucuların çevre bilinci konusunda daha sorgulayıcı bir bakış açısına sahip olabilmesini sağlayacak eko-distopya romanları bulunmaktadır. Bu nedenle eko-distopik romanların eğitimde yardımcı kaynak olarak kullanılması okuyucunun çevre bilincine katkı sağlayacaktır. Bu çalışmada, Zülfü Livaneli’nin bir eko-distopya romanı olan Son Ada’nın Çocukları eserinin ortaöğretim Türk dili ve edebiyatı derslerinde bir eğitim materyali olarak kullanılabilirliği üzerinde durulmaya çalışılmıştır.
Referanslar
Ağkaya, O. (2016), Ütopya ve distopya: siyasetin edebiyat üzerindeki etkisi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4). 23-48. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.280053.
Akkoyun, T., (2016). Ütopya/distopya: Batı ve Türk romanlarından örneklerle bir karşılaştırmalı edebiyat çalışması. Kurgu Kültür Merkezi Yayınları.
Atasoy, E., (2017). Ütopyacılık, ütopya ve distopya üzerine genel ve eleştirel bir bakış. Doğu Batı Dergisi, 80, 55-71.
Basu B., Broad K.R. ve Hintz, C., (2013). Contemporary dystopian fiction for young adults: Brave new teenagers, Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203084939
Bezel, N. (1984). Yeryüzü cennetleri kurmak. Say Yayınları.
Blasingame, N. ve Nilsen, D., (2014). Literature for today's young adults. Pearson Booker.
Booker, M.K. (2012). Ütopya, distopya, toplumsal eleştiri. (Çev. Oğuz Tecimen). Notos Dergisi, 36, 44-46.
Claeys, G. (2011). The origins of dystopia: Wells, Huxley and Orwell. Gregory Claeys (Ed.). Utopian literature içinde. (s.107-131). Cambridge University Press.
Çakmak S., (2016). 1980 sonrası Türk edebiyatında karşı-ütopya. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. SB Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi.
Durmaz Aksu, E., (2019). Hukuka güvenebilir miyiz? Ekolojik distopyalar ve gerçek felaketler. Hukuk Kuramı. 6(2), 1-22.
Emre, İ., (2022). Topya, ütopya, distopya. Gürhan Çopur. (Ed.). Edebiyatta ütopya distopya içinde. (s.20-29). Ihlamur Yayıncılık.
Filazi G., Çuhadar S., Karaca D., Bozbıyık N., Baycanlar M. (2023). Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı 10.sınıf ders kitabı. MEB Yayınları.
Garrard, G., (2017). Ekoeleştiri: Ekoloji ve çevre üzerine kültürel tartışmalar. (çev. Ertuğrul Genç). Kolektif Yayınları.
Kumar, K., (2016). Modern zamanlarda ütopya ve karşı ütopya. (çev. Ali Galip). Kalkedon Yayınlar.
Livaneli, Ö. Z. (2020). Son Ada’nın çocukları. Doğan ve Egmont Yayıncılık.
MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı (2018). Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Dersi 9,10,11,12. Sınıflar Öğretim Programı. Ankara.
Sertbarut M. (2018, Nisan 19). İş kitaba gelince herkes gardiyan, herkes RTÜK’çü, herkes pedagog, https://www.edebiyathaber.net/miyase-sertbarut-is-kitaba-gelince-herkes-gardiyan-herkes-rtukcu-herkes-pedagog/.
Stableford, B. (2017). Ekoloji ve distopya. Zeynep Demirsü (Çev.). Ütopya edebiyatı içinde (s.359-390). İş Kültür Yayınları.
Şen E., (2022, Mayıs 16-18). Çocuk ve gençlik edebiyatında distopya ve pedagojik boyutu (“Adı sıfır)” adlı eserin incelenmesi). Uluslararası Çocuk Sempozyumu. Sinop, Türkiye.
Yumuşak, F. C., (2010). Bir kehanet olarak karşı-ütopyalar. Hece. 160, 77-86.
Yücel, İ., Türkyılmaz, M. & Sağır, S. (2023). Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı 11.sınıf ders kitabı. MEB Yayınları.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.