SANAT VE SANATÇI ÖRNEĞİNDE “NEVROTİK PSİKOLOJİ” VE FİKRET MUALLA

Özet

Sanat ve yaratıcılık arasında var olan ruhani bilinç, insanın davranışları içerisinde psikiyatri bilimi tarafından çeşitli yönlerde belirlenir. Bireyin psikolojik yapısıyla sanatın “ideografik” yapısı çeşitli konumlarda yaratıcı davranışların formlarını oluşturur. Psişik bilimler bireyin kişilik yapısı, yaratıcılık ve sanat arasındaki korelatif ilişkileri belirlerken sanatın yaratıcı yönlerini nevrozun karakteristik yapısıyla birlikte düşünme ve bu tür ilişkileri kavramsal olarak “biçimleme” eğilimindedir. Sanat ve bilim tarihinde kimi teorisyenler, “sanatçı kişiliği”, “nevrotik psikolojiyle” yakınlık içerisine alıp, istatiksel bir ilişki kursa da, kimi düşünürler de tersine, nevrotik psikolojinin sanatçı kişiliği belirlemekte birinci derecede rol oynamadığını, hatta pek de ilgisi olmadığını ileri sürmektedirler.
Bu makalede, sanatın nevrotik psikolojiyle ilişkilendirilmesi konusunda, söz konusu yaklaşımların sanatın edimsel bilinci açısından, hangi ölçüde neye göre bağdaşıyor olduğu veya olmadığı bilimsel olarak yorumlanmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda Türk resim tarihinde psişik sorunlardan dolayı; trajik yaşamıyla gerçekten bir iz bırakmış olan Fikret Mualla ve sanatının nevrotik psikolojiyle olan ilişkisi, tartışılan yönleriyle “sanat bilinci” açısından analiz edilmiştir