HACİVAT KARAGÖZ NEDEN ÖLDÜRÜLDÜ? FİLMİNDE BÜYÜLÜ GERÇEKÇİLİK

Özet

Geleneksel seyirlik oyunlar arasında önemli bir yere sahip olan Karagöz, ikili komik tipler üzerinden yapılan mizahın en sevilen örneklerinden biridir. Saflığı, iyiliği ve daha çok duyguyu temsil etme gücüyle halkın benimsediği Karagöz’ün karşısında bilgili, kurnaz ve aklı ön plana çıkaran Hacivat yer almaktadır. İki farklı dünyanın insanı gibi görünen Karagöz ve Hacivat’ın, Sultan Orhan zamanında Anadolu’da yaşadıkları rivayet edilmekle beraber bu kişilerin gerçekten yaşayıp yaşamadıkları konusunda kesin bilgiler mevcut değildir.
Olağan ile olağanüstü arasındaki sınırları kendi dünyası içinde kaldıran Karagöz oyunu, izleyenlere büyülü gerçekçi bir ortamın kapılarını açar. Günümüzde güçlü iletişim kanallarından biri olarak kabul edilen sinema, bir yanıyla yaşamın gerçeklerini ortaya koyarken bir yandan da bu dünyanın sınırlarını zorlayan örneklere bir arada yer verir.
2006 yılında gösterime giren İFR (İstisnai Filmler Reklamlar)’nin yapımcılığını üstlendiği Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü? filmi Orta Asya’dan Anadolu’ya göç eden Türk boylarının konargöçer yaşamdan yerleşik yaşama geçiş sürecini ve 14. yüzyıl Anadolu’sunun sosyal, kültürel ve siyasi ortamını Karagöz ve Hacivat tipleri odağında anlatmaktadır. Gerçek tarihî şahsiyetler etrafında şekillenen hikâye, rivayetlerle aktarılan bir anlatıyı büyülü gerçekçilikle ortaya koyar.
Bu çalışmada, ilk kez resim sanatında kullanılan bir kavram olarak ortaya çıkan, daha sonra edebiyatta da önemli örneklerinin görüldüğü “büyülü gerçekçilik” üslûbunun Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü? filmindeki yansımaları tespit edilerek Türk kültürü ve Türk halk edebiyatının değerli örneklerinden biri olan Karagöz oyununa geleneğin güncellenmesi bağlamındaki katkıları ortaya konulacaktır.