ENGELLİ ÇOCUĞA SAHİP EBEVEYNLERİN DUYGU KONTROL DURUMLARI

Özet

Araştırmanın amacı, engelli çocuğa sahip ebeveynlerin duygu kontrol durumlarını (öfke, kaygı ve mutsuzluk düzeyleri) çocuğa ait yaş, cinsiyet, engel türü ile ebeveynlere ait anne ya da baba olma ve herhangi bir psikolojik yardım alma değişkenlerine göre incelemektir. Araştırmanın evrenini Ordu ilinde ikamet eden engelli çocuğa sahip ebeveynler, örneklemini ise Ordu ilinde ikamet eden, çocukları özel eğitim ve rehabilitasyon merkezine veya otistik çocuklar eğitim merkezine devam eden random örnekleme yöntemiyle seçilmiş 386 engelli (zihinsel engelli ve otistik) çocuğa sahip ebeveyn oluşturmuştur. Araştırmanın bağımlı değişkenleri olan ebeveynlerin duygu kontrol durumlarını belirlemek amacıyla Watson ve Greer tarafından 1983 yılında geliştirilerek Okyayüz tarafından 1993 yılında Türkçeye uyarlama çalışması yapılan “Courtauld Duygu Kontrol Ölçeği (CDKÖ)” kullanılmıştır. Araştırmada bağımsız değişkenler olarak ele alınan çocuğa ait yaş, cinsiyet, engel türü ile ebeveynlere ait anne ya da baba olma ve herhangi bir psikolojik yardım alma durumu gibi değişkenler hakkındaki bilgilerin toplanması için araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Veriler SPSS 19.0 paket programı ile analiz edilmiştir. İstatistiksel analizlere göre, engelli çocuğa sahip ebeveynlerin duygu kontrol durumu, öfke, kaygı ve mutsuzluk düzeylerinin çocuğa ait yaşa, cinsiyete, engel türüne ve anne ya da baba olma durumuna göre anlamlı bir farklılık oluşturmadığı, herhangi bir psikolojik yardım alan ebeveynlerin duygu kontrol durumunun, öfke, kaygı ve mutsuzluk düzeylerinin herhangi bir psikolojik yardım almayan ebeveynlere göre anlamlı düzeyde düşük olduğu, anne ve babaların duygu kontrol durumu, öfke, kaygı, mutsuzluk durumlarının psikolojik yardım değişkenini kestirdiği, babalarda annelerden farklı olarak mutsuzluk boyutunun psikolojik yardım değişkenin ardından yaş değişkeninin de kestirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bulgular literatür ışığında tartışılmıştır. Sonuca göre şu öneriler getirilebilir: Engelli çocuğa sahip ebeveynlere verilecek danışma hizmetleri yaygınlaştırılabilir. Engelli çocuğa sahip ebeveynlerin duygu kontrol durumunu, öfke, kaygı ve mutsuzluk düzeylerini düşürecek eğitim programlarının düzenlenmesi sağlanılabilir. Farklı engel türünde çocuğa sahip ailelerle ve daha büyük bir örneklemle çalışılabilir.