Ateist Bir Filozof Mitolojik Bir Felsefe: Camus’da Bir Yaratma Eylemi Olarak Sanat

Özet

Albert Camus, çağdaş edebiyat ve felsefenin dünya çapında kabul görmüş en önemli karakterlerindendir. Edebiyat ödüllü yazar, dünya savaşlarının yön verdiği bir çağa şahitlik etmiş ve bu çağın karmaşık ruh halini edebi ve felsefi eserlerinde çözümlemeye çalışmıştır. Camus’a göre insan varoluşu etik, politik, estetik anlamda kendisini düzenleyecek aşkın referans sistemlerine bağlanamaz. Bu çerçevede örneğin Tanrı gibi aşkın bir referans kaynağından, dünyada yaşanmakta olan sürece katkı sunması beklenmemelidir. Söz konusu bu durumun en açık gerekçesi, kendisinden katkı beklenen kaynağın dünyaya dışsal olmasıdır.

Camus’un, aşkınlık karşıtı düşüncesi, insan varoluşuyla ilgili tüm açıklama biçimlerini dünyayla sınırlar. Ancak bu durum ilginç bir soruna gebedir: İnsan ve dünya arasındaki uyumsuzluk problemi. Filozofa göre insan, sahip olduğu bilinçli yapısı gereği dünyayla uyumsuzdur. İnsan dünyaya içkin bir varlıktır ama tümüyle de ona benzemez. Camus için varoluşun tanımlanmasında anlam problemi yaratan bu saçmalık, felsefi planda mutlaka çözümlenmelidir. Aksi takdirde insan için intihara kaçınılmazdır. Camus’a göre insan-dünya ilişkisindeki uyumsuzluk, sanatsal yaratıcılığın insan deneyiminin çoğaltılmasına yönelik sunduğu alternatif yaşam olanaklarıyla düzenlenebilir. Sanat eserleri insan yaşamını çeşitlendirecek, ona mevcut alışkanlıkların dışında yeni imkânlar sunabilecek en önemli kaynaklardır. Sanatsal yaratıcılık hayatı değiştirici bu gücüyle klişeleşmiş, donuklaşmış oluş biçimlerine başkaldırır.

Bu çalışma, ateist bir filozofun Tanrı karşıtı fikirlerinin kökenlerine odaklanmaktan ziyade, ateist bir zihnin insan-dünya ilişkisini nasıl tanımladığını görmeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede yaşadığı çağın politik ateizminden kaçınarak, varoluşsal sorunlarına felsefi bir zeminde çözüm arayan Albert Camus’un düşünceleri inceleme konusu yapılmıştır.