Osmanlı Tıp Literatüründe Hindiba ve Kullanım Alanları


Abstract views: 321 / PDF downloads: 179

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.10253521

Anahtar Kelimeler:

Hindiba, geleneksel tıp, osmanlı tıbbı, osmanlı eczanesi

Özet

Osmanlı dönemi tıp anlayışı, antik uygarlıkların mirasıyla şekillenmiş ve tıbbi bilgi aktarımı süregelmiştir. Bu gelenek, Selçuklu ve Osmanlı İmparatorlukları tarafından Yunan, Arap, Fars hekimlerinin öğretilerini kendi dillerinde aktarmak ve geliştirmek amacıyla benimsenmiştir. Tıp eserlerinde Hipokrat, Galen, Dioskorides gibi Yunan hekimlerinin öğretileri Arapça ve Farsça dillerinde aktarılmış, ancak Osmanlı döneminde Türkçenin ilim dili olarak yaygınlaştırılması sağlanmıştır. Araştırmada, bu eserlerin Türkçeye aktarılmasıyla birlikte Osmanlı tıbbında hindibanın kullanımı hakkında bilgiler verilmiştir. Hindiba, Osmanlı tıbbında önemli bir bitki olarak kabul edilmiş, Osmanlı tıp literatürü içinde birçok eserde bahsedilmiştir. Osmanlı sarayında hindiba önemli bir şifa kaynağı olarak kullanılmış, eczane kayıtlarında ve saray tıbbında sıkça yer almıştır. Hindibanın farklı türleri, özellikleri ve kullanımları detaylı olarak ele alınmıştır. Özellikle bostani ve berri hindiba türleri üzerinde ayrıntılı bilgilere yer verilmiştir. Osmanlı dönemi tıp literatüründe hindibanın önemli bir yere sahip olduğu ve çeşitli eserlerde detaylı olarak ele alındığı görülmektedir. Bu bitkinin tıbbi kullanımları, panzehir özellikleri ve çeşitli hastalıkların tedavisindeki rolü büyük önem taşımaktadır.

Referanslar

Abdullah, İ. b. (2016). Ala'im-i Cerâhim (Cerrah-name). İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.

Akdur, R. (2006, Kış). Sıtma Salgınları Tarihi. Bilim Tarihi Araştırmaları, (2), s. 1-11.

Altıntaş, A. (2006). Osmanlı Tıbbında Gül. Osmanlılarda Sağlık, 1(78), 77-83.

Baytop, T. (2001). Türk Eczacılık Tarihi. (A. Mat, Dü.) İstanbul Üniversitesi Yayınları.

Baytop, T. (2007). Türkçe Bitki Adları Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları.

Efendi, S. İ. (2019). Nizamü'l-Edviye. (M. B. Aydın, & S. Murad, Derleyiciler) Türkiye Bilimler Akademisi.

Gültekin, E. (2019). Sabuncuoğlu Şerefeddin’in Cerrahiyye-i İlhaniye Adlı Eserinde Fasd, Hacamat ve Sülük Tedavisi. Darülfünun İlahiyat(30), s. 129-150.

Gümüşhanevi, A. Z. (1980). Râmûz-ul Ehadis. (N. Erdoğan, Çev.) Pamuk Yayınları.

Güven, M. (2005). Abdülvehhab Bin Yusuf'un Müntahab-ı Fi't-tıbb'ı (Dil İncelemesi-Metin-Dizin). (Doktora Tezi). Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.

Murad, İ. b. (2007). Edviye-i Müfrede. (M. Canpolat, & Z. Önler, Çev.) Türk Dil Kurumu Yayınları.

Murad, S. (2018). Müellifi Bilinmeyen Bir Tıp Sözlüğü. Rumeli Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 12, s. 35-67.

Önler, Z. (2020). Tarihsel Tıp Metinleri Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları.

Özdemir, G. (2018). Hekim Beşir Çelebi, Mecmu'atü'l-Fevaid (Giriş-İnceleme-Çeviri-Yazılı Metin-Dizin). (Doktora Tezi). Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.

Parlatır, İ., Gözaydın, N., Zülfikar, H., Aksu, T. ,., Türkmen, S., & Yılmaz, Y. (1998). Türkçe Sözlük (9 b., Cilt 1). Türk Dil Kurumu.

Paşa, C. H. (1990). Müntahab-ı Şifa. (Z. Önler, Derleyici) Türk Dil Kurumu Yayınları.

Sina, B. İ. (1937). Hindiba Risalesi. (A. S. Ünver, Dü.) İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü.

Şehsuvaroğlu, B. N. (1970). Eczacılık Tarihi Dersleri. Hüsnütabiat Basımevi.

Şerif, İ. (2017, Mayıs). Yadigâr. (M. Çekin, Dü., O. Sakin, Y. Okutan, D. Koçer, M. Yıldız, Çev., & O. Sakin, Derleyici) Merkez Efendi Geleneksel Tıp Derneği.

Şirvani, M. b. (2004). Mürşid (Göz Hastalıkları). (A. H. Bayat, & N. Okumuş, Dü) Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.

Terzioğlu, A. (1992). Helvahane Defteri ve Topkapı Sarayında Eczacılık. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.

Ünver, A. S. (1952). Türkiye Eczacılık Tarihi. Hüsnütabiat Basımevi.

İndir

Yayınlanmış

2023-11-30

Nasıl Atıf Yapılır

Asa, H. K. (2023). Osmanlı Tıp Literatüründe Hindiba ve Kullanım Alanları. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 10(101), 3072–3080. https://doi.org/10.5281/zenodo.10253521