İnci Eviner’in Eserlerinde Beden Kavramının Toplumsal Cinsiyet Bağlamında İncelenmesi

Özet

Sanatçılar, varlık gösterdikleri toplumun getirilerini ve sosyal öğrenimlerini eserlerinde biçem görevini üstlendirerek inşa etmişlerdir. Toplumların kültürel ve toplumsal normlar üzerinden oluşturmuş olduğu cinsiyet kalıplarını irdeleyen toplumsal cinsiyet kavramı yakın tarihimizden itibaren sanatçıların üzerinde eğilim gösterdiği bir konu olmuştur. Toplumsal cinsiyet başlığı içerisinde oluşum gösteren eserlere bakıldığında başlangıçta biyolojik cinsiyet fragmanları üzerinden şekillenmesi, ardından kadın ve erkek kavramlarının toplumsal inşası üzerine odaklanılmış olduğu görülmektedir. Toplumsal cinsiyet konusuna eserlerinde yer veren sanatçılardan biri de İnci Eviner’ dir. Günümüz sanatında önemli bir yeri olan Eviner’ inde eserlerinin problematiğini oluşturan toplumsal cinsiyet tartışmaları doğrultusunda bedenin toplum tahakkümü ile uğradığı değişimin incelenmesi bu makalenin amacını oluşturmaktadır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada kitap, makale, internet kaynakları, sanatçı kataloglarından faydalanılmış, konuyla ilintili eserlerde çıkarımlar yapılarak çözümlemelere gidilerek, biyolojik gerçeklik ve cinsiyet temsiliyetine yönelik toplumun tahakkümü ’nün birey üzerindeki etkileri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın sonucunda, İnci Eviner’in eserlerinde toplumsal cinsiyet kavramı, kadın bedeninin kimi zaman biyolojik gerçeklikten yoksunlaştırılarak kimi zamanda ise beden eylemlerinin abartılı bir şekilde altının çizilmesi doğrultusunda, toplumun genel geçer yasaları içerisinde kadın iminin sosyolojik, psikoloji ve beden tanımı üzerinde çeşitli tahakkümleri ortaya çıkartmayı amaçladığı sonucuna varmaktayız. Sanatçının çalışma düzeninin bir çok medyumu barındırması sonucunda toplumsal cinsiyet kavramını sadece beden üzerinde değil, bedenlerin yerleştirildiği mekanlar üzerinden, eklenti sesler aracılığı ile ortaya koyması sonucunda toplumsal cinsiyet bağlamında eserleri incelenmiştir.

Günümüz sanatında sıklıkla karşılaştığımız toplumsal cinsiyet kavramının İnci Eviner’in eserleri üzerinden incelenmesi sonucunda çağdaş sanat literatürüne katkı sağlayacağı düşünülmektedir.