Kur’an’da Allah-Kul İlişkisi
Abstract views: 88
/ 
PDF downloads: 37
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.10468152Anahtar Kelimeler:
Tefsir, Rahmân, Rahîm, Gazap, Muhatap, Şefkat, MerhametÖzet
Rahmet ve gazapla ilgili ayetler insanın Allah ile ilişkisinde temel bir rol üstlenmektedir. Kur’an bütün insanlığa hitap etmektedir. Muhatap kitlesi sadece müminler değildir. Kâfirler şemsiyesi altında Yahudi ve Hıristiyanlardan kâfir olanlar, Müşrik, Münafık vb. kitleler de vardır. Nüzul sürecinden bağımsız bir şekilde Allah’tan insana doğru ilişkide rahmet, şefkat ve merhamete yönelik nitelendirilmelerin bir kenara bırakılması, Allah’ın esma-i hüsna içerisinde yer almayan “Gazapla” doğrudan tanıtılması, Allah’ın rahmetinden ziyade gazabının doğrudan öne sürülmesi bir takım yanlış anlamaları beraberinde getirmektedir. Bu tür yorumlar insanlarda korku temelli bir Allah tasavvuru ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu durumda insanın Allah ile bağı zayıflamakta ve insan için emir ve yasaklara itaat de yük haline dönüşmekte ya da bu yüzden Allah ile bağ kurulamamaktadır. Oysaki Hz. Peygamber’in tebliğdeki metodu müjdelemek, nefret ettirmemek, zorlaştırmamak aksine kolaylaştırmaktır. İnsanın Allah ile bağının kuvvetlenmesi için sevgi ve güven üzerine kurulu bir ilişkisi olmalıdır. Bu çalışma bugünün insanının rahmet ve gazapla ilgili ayetleri doğru bir şekilde anlaması, dini doğru yaşaması ve sevgi temelli bir Allah tasavvuru oluşmasına katkı sağlaması açısından önemlidir. Çalışmamızda Kur’an’ın bütünlüğü ve siyak-sibak ilkesi gözetilmiştir. Kur’an’da Allah’ın kendisini nasıl tanıttığı ile ilgili genel bir çerçeve çizilmiştir. Kendisinden insana doğru ilişkisini hangi nitelendirmeler ve temeller üzerine kurduğu ayetlere bütüncül bir yaklaşımla ele alınmıştır. Bu çalışmamızda öncelikle kendisine nispet edilen isim ve sıfatların nirengi noktalarını oluşturan Rahmân ve Rahîm kavramlarının analizleri yapılmıştır. Rahmet ve gazap kavramlarından yola çıkarak sözün söylendiği ortam, şartlar ve muhatap kitle dikkate alınmıştır. Aynı zamanda ayetlerin doğru bir şekilde anlaşılmasına katkı sağlaması için Yüce Allah’ın, Peygamberi ve inzal olunan vahyi nasıl tanıttığı üzerinde durulmuştur. Hz. Peygamber tebliğde şiddete dayalı bir üslup kullanmamıştır.
Referanslar
Abay, A. (2016). “Fatiha Sûresi ve Kişilik İnşası”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (27), 91-134.
Abdülbâkî, M. F. (2007). el-Muʿcemü’l-Müfehres li-Elfâzi’l-Kurʾâni’l-Kerîm. Dâru’l Hadîs.
Aldemir, H. (2012). “Fatiha Sûresi’nde Nimet Verilenler Gazaba Uğrayanlar ve Dalalette Olanlar”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 12(1 ), 219-244.
Arpaguş, H. (2005). “Allah İnsan İlişkisinde Rahmet ve Gazap”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (29), 8-29.
Beyzâvî, M. (h.1418). Envârü’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, thk. Muhammed Abdurrahmân el-Mar’aşlî. Dâru İhyâü’t-Türâsi’l-Arabî,
Buhârî, A. (h.1422). Sahîhu’l-Buhârî. thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır. Dârü Tavkı’n-Necât.
Câbirî, M. A. (2017). Fehmü’l-Kur’ân Nüzul Sırasına Göre Tefsir. çev. Muhammed Coşkun. Mana Yayınları.
Cevâd, A. (2001). el-Mufassal fî târîhi'l-Arabi kable'l-İslâm. Daru’s-Sâkî.
Çağırıcı, M. (1998). “Hilim”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 18:33-36. TDV Yayınları.
Çelik, Ö. (2021). Kur’an’ın Muhatapları. TDV Yayınları.
Derveze, M. İ. (h.1383). et-Tefsîrü’l-Hadîs. Dârü İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye.
Düzgün, Ş. A. (2019). Dini Anlama Kılavuzu. Otto Yayınları.
Ebû Dâvûd, S. (trs). Sünenü Ebî Dâvûd. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamit. el-Mektebetü'l-Asriyye.
Ebu Hayyân el-Endelüsî, Y. (h.1420). el-Bahru’l-Muhît. thk. Sıdkî Muhammed Cemîl. Dâru’l-Fikr.
Ebü’l-Bekâ, K. (trs). el-Külliyyât Muʻcem fi'l-Mustalahât ve'l-Fürûku'l-Lüğaviyye. thk. Adnan Derviş ve Muhammed el-Mısrî. Müessesetü’r-Risâle.
Ebüssuûd, M. (trs). İrşâdü’l-Akli’s-Selîm ilâ Mezâya’l-Kitâbi’l-Kerîm. Dâru İhyâi’t-Türâs.
Elik, H. (2004). “Kur’an’da İnsanın Sorumluluğu, Va’d- Vaîd ve İlahi Af”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (14),65-77.
Erbaş, A. vd. (2021). Hayat Rehberi Kur’an Konulu Tefsir. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Fazlur Rahmân. (2014). Ana Konularıyla Kur’an. Ankara Okulu Yayınları.
Fîrûzâbâdî, Y. (2005). el-Kâmûsü’l-Muhît. thk. Muhammed Naîm el-Argasusî. Müessesetü’r-Risâle.
Gölcük, Ş. (2009). Kur'an ve İnsan. Kitap Dünyası Yayınları.
Görmez, H. (2017). Kur’an-ı Kerim’in İkili Anlatım Üslubu Bağlamında Terğib ve Terhib Üslubu. Kuramer Yayınları.
Hacımüftüoğlu, H. (2011). Kral Tanrı Allah’ın Krallığı. İletişim Yayınları.
Hicâzî, M. M. (h.1413). Tefsîrü’l-Vâdıh. Dâru Cîli’l-Cedîd.
İbn Âşûr, M. (1984). Tefsîru’t-Tahrîr ve’t-Tenvîr. ed-Dârü't-Tunûsiyye.
İbn Cüzey, K. G. (h.1416). et-Teshîl li Ulûmi’t-Tenzîl. thk. Abdullah Hâlidî. Dâru’l-Erkâm b. Eb’i’l-Erkam.
İbn Fâris. (1979). Muʻcemu Mekâyîsi’l-Luğa. thk. Abdusselâm Muhammed Hârûn. Dâru'l-Fikr.
İbn Hanbel, Ş. (2001). Müsned, thk. Şuayb el-Arnavut-Âdil Mürşid vd. Müessesetü’r-Risâle.
İbn Kesîr, Ş. (1999). Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, thk. Sâmî b. Muhammed es-Selâme. Dâru Taybe.
İbn Sîde, İ. (1996). el-Muhassas. thk. Halîl İbrâhîm Ceffâl. İhyâu’t-Turâs.
İbnTeymiyye, A. (1995). Mecmûu Fetâvâ. thk. Abdurrahman b. Muhammed b. Kasım. Matbaatü Melik Fahd.
Kayacan, M. (2015). Kur'an'da Hz. Nuh'un Toplumsal Islah Çabaları. Ekin Yayınları.
Kaysıcı, C. (2006). Kur’an’da Mükâfat ve Ceza. Hüney Yayınevi.
Khanfar, W. (2020). İlkbahar (Hz. Peygamber (sav)’in Hayatına Dair Stratejik ve Siyasi Okuma). çev. Mehmet Yuşa Çolak-Hasan Hacak. Vadi Yayınları.
Kurtubî, M. A. (1964). Tefsîru Kurtubî (el-Câmiʿ li-Ahkâmi’l-Kurʾân). thk. Ahmet el-Berdûnî, İbrahim Atfîş. Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye.
Kutup, S. (h.1412). Fî Ẓılâli’l-Ḳurʾân. Dâru’ş-Şurûk.
Mâturidî, M. (2005). Te’vilâtü Ehli’s-Sünne “Te’vilâtü’l Kur’ân”. thk. Mecdî Bâsellûm. Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
Mukâtil, B. (h.1423). Tefsîru Mukâtil b. Süleymân. thk. Abdullah Mahmûd Şehhâte. Dâru İhyâi’t-Türâsi.
Müslim, K. (trs). Sahîhu Müslim. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
Nevevî, M. (1392). el-Minhâc Şerhu Sahîh-i Müslim b. Haccâc. Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
Öztürk, M. (2018). İlahi Hitabın Tefsiri. Ankara Okulu Yayınları.
Râğıb el-İsfehânî, M. (1999). Tefsîru’r-Râğıb. thk. Muhammed Abdülazîz Besyûnî. Câmiatü Tanta Külliyetü’l-Âdâb.
________. (h. 1412). el-Müfredât fî Ğarîbi’l-Kurân. nşr. Safvân Adnân Dâvûdî. Dârü’l Kalem.
Reşîd Rızâ, M. (1990). Tefsîrü’l-Menâr “Tefsîrü’l-Kurʾâni’l-Hakîm”. el-Hey’etü’l-Mısrıyye.
Sâbûnî, M. A. (1997). Safvetü’t-Tefâsir. Dâru’s-Sâbûnî.
Şinkitî, M. (1995). Edvâʾü’l-Beyân fî Îzâhi’l-Kurʾân bi’l-Kurʾân. Dârü’l-Fikr.
Taberî, Y. (2000). Tefsîrü’t-Taberî (Câmiʿu’l-Beyân fî Te’vîli’l-Kurʾân). thk. Ahmed Muhammed Şâkir. Müessesetü’r-Risâle.
Üzüm, İ. (1996). “Gazap”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 13:434-435. TDV Yayınları.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR)
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
