12 EYLÜL DÖNEMİ’NE FARKLI YAKLAŞIM: “AYHAN HANIM” FİLMİ ÜZERİNE GÖSTERGEBİLİMSEL ÇÖZÜMLEME

Özet

Göstergebilimin ilgi alanının merkezinde göstergeler yer almaktadır ve temel araştırma alanında göstergeler ve bu göstergelerin çalışma şekilleri yer alan bilim dalıdır. Göstergebilim, anlamın nasıl oluşturulduğuna bakmaktadır. Göstergebilim alanıyla ilgili çalışmalar, 19. yüzyılda yaşayan Ferdinand de Saussure ve Charles Sanders Peirce’nin öncülüğünde başlamış olmakla beraber anlamın nasıl yaratıldığı konusu özellikle 20. yüzyıldan itibaren ağırlıklı olarak çalışılmaya başlamaktadır.
Christian Metz, Roland Barthes, Pier Paolo Pasolini ve Umberto Eco’nun bu dönemde yer alan çalışmaları göstergebilimin temelini oluşturmakla beraber, bu çalışmada film teorisinde yeni bir çağ başlatan Christian Metz’in göstergebilim kuramı incelenmektedir. Metz, sinema kuramında kendisinden önceki kuramcılardan etkilenmekle birlikte sinemanın var olma koşullarını ortaya çıkaran unsurların incelenmesini başlatmaktadır. Metz, yapmaya çalıştığı bu girişimine “sinemanın semiyotiği” adını vermektedir.
Bu çalışmada, Levent Semerci’nin 12 Eylül Dönemi’ni metaforlar kullanarak anlattığı “Ayhan Hanım” filmi göstergebilimsel açıdan ve filmlerde kullanılan simgelerin anlamları açısından incelenmektedir. İnceleme yapılırken Metz’in göstergebilim yaklaşımından faydalanılmaktadır.