YEREL İŞLETMELERİN ULUSLARARASI PAZARLARA GİRİŞİ VE ÇOKULUSLU BİR İŞLETMEYE DÖNÜŞMESİ

Özet

Günümüzde küreselleşmenin artmasıyla işletmeler rakipleri karşısında rekabet edebilmek, faaliyetlerini sürdürebilmek, büyümek ve kar etmek amacıyla faaliyetlerini uluslararası boyuta taşımaya çalışmaktadırlar. Ticari faaliyetlerin uluslararasılaşmasının uzun bir tarihi vardır. Aslında, ticarî faaliyetler, en eski uygarlıklara kadar dayanmaktadır. Avrupa’da özel korporatif kurumlar tarafından yürütülen sistematik sınır ötesi ticarî faaliyetler, Orta Çağla birlikte başlamıştır. Ulusal işletmeler, bir ülke sınırları içinde üretim ve pazarlama faaliyetinde bulunan işletmelerdir. Bunlar, herhangi bir uluslararası faaliyette bulunmazlar. Genellikle, yerel gereksinimleri karşılamaya yönelmişlerdir. Çoğunlukla, ülke içine yönelik olarak faaliyette bulunmak, uluslararası faaliyette bulunmanın getireceği bilgi, sermaye ve diğer üretim faktörlerinden daha azını gerektirdiği için, bu alanda çalışmaktadırlar. Uluslararası pazarlarda faaliyette bulunmak, en az iki ülkenin mevzuatı, teşvikler, sınırlamalar, tüketicilerin özelliklerini bilmeyi gerektirmektedir. Bu işletmeler ise, gerek sermaye, gerekse yönetim yapısı olarak kendilerini yeterli görmediklerinden ya da bulundukları alanda iyi bir yere sahip olduklarından uluslararası pazarlarla ilgilenmemektedirler. Uluslararası işletmeler ise ithalat‐ihracat ve başka ülkelere lisans vermekten, değişik ülkelerde üretimde bulunmaya kadar çeşitli faaliyetlerle uğraşan işletmeleri kapsamaktadır. Bu işletmeler, dış ülkelerde faaliyet göstermekle beraber, dışarıda sınırlı yatırımları olan ve çoğunlukla ana işletmenin yönetimi, işletmenin ülkesinin vatandaşının elinde bulunan işletmelerdir. Bir işletme, ürettiği malları diğer ülkelere pazarlayarak ya da diğer ülkelerin üretmiş oldukları ürünleri kendi ülkesinde pazarlayarak faaliyette bulunabilir. Bu tür işletmelerin faaliyetleri en az iki ülkenin sınırları arasında gerçekleşmektedir. Uluslararası işletmenin herhangi bir ülkede bir ana işletmesi ve çeşitli ülkelerde de birbirine koordine edilmiş üretim ve satış üniteleri vardır. Ana işletme, ulusal ve uluslararası faaliyetler arasında fark gözetmeksizin tüm faaliyetleri yönetir. Bu bağlamda çalışmanın amacı bir işletmenin faaliyetlerini ulusaldan uluslararası boyuta taşırken, uluslararasılaşmayı etkileyen faktörleri geçirecekleri süreçleri ve bu sürecin zorluklarına ve aşamalarına dikkat çekip yapılması gerekenleri ortaya çıkarmaktır. Sonuç olarak, uluslararası işletmelerin ortaya çıkmasında; bilgi işlem teknolojisindeki gelişmeler, uluslararası rekabet ve sınırsız insan ihtiyaçları olarak üç faktörden oluşmaktadır. Ayrıca bir işletmenin uluslararasılaşması kolay bir süreç olmamakla birlikte bu süreçte verilen kararlar işletmenin geleceği açısından çok önemli hale gelecektir. Bununla birlikte bu sürecin en önemli aktörleri olan yönetici ve liderler bu kararı verirken gireceği ülkelerin pazarlarını detaylı bir şekilde araştırıp, riskleri öngörmelidirler.