BİSMİL (DİYARBAKIR) AĞZINDA ARKAİK SÖZLER

Özet

Bir dilin eski dönemleri içerisinde var olup günümüzde kullanımdan düşmüş olan sözcükleri arkaik ifadesi ile karşılanmaktadır. Arkaik sözler, bir dilin tarihî değişim ve gelişiminin belirlenmesine yardımcı olur. Ayrıca, bu sözler tarihî seyir içerisinde dili her anlamda yaşayan bireylerin toplumsal, kültürel hayatları ile başka dil ve kültürlerle etkileşimlerine dair ipuçları sunar.
Bu çalışmada Bismil Ağzı’nda (Başkan, 2012) tespit edilen arkaik söz varlığı, Eski ve Orta Türkçe dönemlerini yansıtan başlıca eserlerden on üç tanesi ile karşılaştırılmış ve belirlenen on üç (13) arkaik sözcük alfabetik biçimde sıralanarak değerlendirilmiştir. Bu sözcüklerin hangi eserde, ne şekilde yer aldığı da ayrıca belirtilmiştir. Böylece, ölçünlü dile erişememiş veya ses değişimlerine uğrayarak erişebilmiş bu sözcüklerin tarihsel izlencesi de gösterilmeye çalışılmıştır. Böylelikle, Türkçenin zengin söz varlığının ortaya konması ve Türkçenin köklerinin derinliğine ilişkin bir bilinç oluşturulmasının sağlanması amaçlanmıştır.