GEÇMİŞTEN GELECEĞE DOĞRU BİR GEÇİŞ: KAPILAR

Özet

Mekânda, girip çıkarken geçilen ve açılıp kapanma düzeni olan duvar ya da bölme boşluğu olarak tanımlanan kapının, mimari anlamının yanı sıra sosyo-kültürel, siyasi, edebi, sanatsal, dini gibi çeşitli anlamları bulunmaktadır. Kapılar yapıların bulundukları bölgenin iklim özellikleri, yapısal özellikleri ve kültürüne bağlı olan etkenler doğrultusunda gelişmiş ve şekillenmiştir ve hem insanların hem de mekânların dilini oluşturan öğelerdir. Kapı, mekânın kullanıcısının sosyo- kültürel ve ekonomik anlamda dışavurumudur. Kapıların mekânları birbirine bağlama, iç mekândan dış mekâna, dış mekândan iç mekâna ya da bir mekândan diğerine geçme işlevini sağlama yanı sıra sıcaklık, su, nem, gürültü, toz, haşereye karşı yalıtım, gerektiğinde görüş ve ışık sağlama, iletişim kurma gibi görevleri de bulunmaktadır. Birçok çeşidi ve görevi bulunan kapıların tarihsel süreçleri incelendiğinde ise binlerce yıldır şekil, çeşit ve malzeme kullanımı olarak kısaca biçim açısından çok fazla değişmediği görülmektedir. Günümüz mimari yorumu içerisinde kapılar, sadece duvarda bir geçit anlamından kurtarılmış, duvar ölçüsünde hareketli bölmeler biçiminde ele alınarak istenildiğinde mekânların kaynaşması sağlanmıştır. Bu çalışmada insan, mekân ve hatta şehirler için önemi büyük olan kapıların tarihin çeşitli dönemlerinde nasıl gelişim gösterdiği ve gelecekte nasıl olacağının öngörüldüğü incelenmiş, mekân, tasarım ve diğer belirlenen unsurlar açısından önemi üzerinde durulmuştur. Çalışma kapsamında kapıların gelişimi tarih öncesi dönem, ilkçağ uygarlıkları, Orta Çağ, Rönesans, 19. Yüzyıl, 20. Yüzyıl ve günümüze kadar olan dönem alt başlıklarında incelenmiştir. Mimari mekân elemanlarının tarihsel gelişimi ile ilgili yazılı kaynağın az olması bu çalışmanın önemini ortaya koymaktadır.